زاگاه- «شش روز گذشته و من همچنان شیر کافی برای تغذیه پسرم ندارم. بچک از همون اول شیرخشک خورده و من و پدرش مشکلی نداریم با این قضیه. منتها لیترالی همه در مورد شیردهی نظر میدن و به عذاب وجدان و افسردگی بعد زایمانت اضافه میکنن. واقعا کاش زبان به کام بگیرید گاهی.»
اینها جملاتی است که کاربری در توییتر نوشته است. نومادری که باید بچهاش را با شیرخشک تغذیه کند و در معرض قضاوتها و توصیههای اطرافیان است. اطرافیانی که با تزریق حس عذاب وجدان به مادر، تلاش میکنند تا او را به هر نحوی شده وادار کنند تا برای شیردهی بیشتر تلاش کند، چرا که شیر مادر حق بچه است!
شیردهی معمولا کاری دردناک و از نظر روانی پرفشار است و مادران از لحظه تولد فرزندشان در کشمکشی مدام میان تلاشی سخت برای شیردادن به فرزندشان یا استفاده از شیرخشک برای گرسنه نماندن او هستند. این کشمکش و تلاش توسط جامعه، خانواده و یا پزشکان و اصرار آنان به اینکه فواید فراوان شیردهی را دائما به مادر یادآوری کنند، بدتر نیز میشود.
کاربر دیگری در مورد تجربهاش نوشته است: «این تجربه تقریبا برای همه مشترکه. با هرکسی که زایمان کرده صحبت میکنم چند فریم گریه توی دستشویی و حموم داشته سر قضیه شیر دادن. برای من اینطور بود که با زخم سینه تلاش میکردم شیر بدم و در نهایت نظر اطرافیان این بود: «شیرت کمه». در حالیکه ما اصلا شیر کم نداریم. شیر کافی داریم.»
یک کاربر نیز با اشاره به فشار بسیار زیادی که توسط ماماها برای شیردهی به او وارد شده نوشته:« واااای وااای نگو. من میشستم گریه میکردم انقدر بهم فشار میآوردن. نصف مشکلات روزهای اول من تقصیر این ماماها بود که بهم عذاب وجدان میدادن که تو سعی کافی نمیکنی.»
بسیاری از پزشکان و یا منابع پزشکی فهرستی ناتمام از مزایای فرضی شیردهی را عنوان میکنند، مزایایی مانند نوزادان باهوشتر با اسهال و آسم کمتر، عفونتهای گوش کمتر، خطر چاقی و دیابت کمتر، لاغرتر و… . اما اگر بخواهیم در مورد مزایای بلندمدت و این ادعا که بچههایی که با شیر مادر تغذیه میشوند، لاغرتر، سالمتر و باهوشتر خواهند شد، حرف بزنیم، به کجا خواهیم رسید؟ آیا یافتههای علمی قابل استناد و بروزی برای این ادعاها وجود دارد؟ حتی در خوشبینانهترین دیدگاه در مورد شیردهی که تاثیر آن بر آیکیو است، نیز، این تاثیر، بسیار جزئی به نظر میرسد. شیردهی ضریب هوشی کودک شما را ۲۰ برابر نمیکند، زیرا اگر این کار را میکرد، در دادهها و در زندگی روزمره واقعاً آشکار میشد.
در واقع، قانعکنندهترین مطالعات در این زمینه، خواهر و برادرهایی که یکی از آنها شیر مادر تغذیه میکرده و دیگری نه را مقایسه میکند. یافتههای این تحقیقات نشان میدهد که این خواهر و برادران، هیچ تفاوت قابل توجهی در آیکیو با هم ندارند. همین نوع از مطالعه خواهر و برادر چاقی را نیز مورد بررسی قرار داده است و باز هم تفاوتی وجود نداشته و یا بسیار جزئی بوده است.
همچنین شواهد قانعکننده کمی برای اثرات بلندمدت شیردهی مادر وجود دارد. محققان با زیرنظر قرار دادن گروهی از کودکان تا سن شش سال و نیم، دریافتهاند که هیچ تغییر قابل توجهی در آلرژی، آسم، قد، فشار خون، وزن در کودکانی که با شیر مادر تغذیه شدهاند، وجود ندارد.
در حالیکه از طرف دیگر،گرسنه ماندن نوزاد به دلیل اصرار بر خوردن شیرمادر، در حالی که مادر شیر ندارد، به مراتب بدتر است و میتواند اثرات بلندمدتی بر سلامت نوزاد داشته باشد. کاربری نوشته است:« شوهر احمق فامیل ما اصرار داشت حتما بچهاش شیر مادر بخوره دو سه روز اول. مادر شیر نداشت. بدن بچه افتاد به کم آبی، حتی ادرار نکرده بود! بردنش بیمارستان. اولین کاری که پرستار کرد یه شیشه شیر خشک درست کرد داد به بچه و دکترم کلی دعواشون کرد که چرا شیر خشک ندادن.»
فشار روانی شیردهی برای نومادران زمانی که با افسردگی پس از زایمان همراه شود، میتواند سلامت مادر و نوزاد را تحتالشعاع قرار دهد. کاربری نوشته است:«هرچقدر از دغدغه شیر در این دو ماه بگم کم گفتم. مادرهایی که شیر دادن رو دوست دارن و به هر دلیلی شیر کمه مخصوصا اول داستان به اندازه کافی تحت فشار روانی هستن به اضافه هورمونها که خودشون یه تنه برای خراب شدن حال کافین. بعد هرکس میرسه بهت میگه شیر خودتو بدیااا حیفه! حیفه و زهرمار»
یک کاربر در مورد تاثیرات تغذیه و شرایط روانی مادر بر کیفیت شیر مادر نوشته است:« کی گفته شیر مادر بهترینه؟ وقتی سیر و پیاز بخوری بو میگیره. حبوبات بخوری نفخ میده به بچه. خیار بخوری بچه سردیش میکنه اسهال میشه، استرس داشته باشی اصطلاحا شیرِ جوش میشه و بچه عصبی میشه .»
اگر مادری هستید که میخواهید تصمیم بگیرید آیا شیردهی ارزشش را دارد یا خیر، یک داده دیگر وجود دارد که باید در نظر بگیرید: تأثیرات احتمالی بر سلامتی شما. بسیاری از ادعاها در مورد مزایای شیردهی، در مورد تاثیر آن بر سلامت مادران است. اینکه تغذیه با شیرمادر باعث کاهش وزن مادر یا جلوگیری از بارداری میشود، در حالی که هیچ مدرک قابل اعتنایی در این مورد وجود ندارد. در این حال شواهد و تحقیقاتی در مورد ارتباط شیردهی و برخی سرطانها، به ویژه سرطان سینه وجود دارد. بسیاری از مطالعات نشان میدهند که احتمال بروز سرطان سینه در مادرانی که بیش از ۱۲ ماه نوزادانشان را شیر دادهاند میتواند ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش پیدا کند.
بنابراین مهم است که به جای تمرکز بر فواید شیردهی بر نوزادان، فواید شیردهی بر سلامت مادر مورد توجه قرار بگیرد. بسیاری از مادران، وقتی پای فرزندشان در میان باشد، از فکر کردن به خواستههای خود دچار عذاب وجدان میشوند، در حالی که تاثیر شیردهی بر سلامت مادر است که میبایست در الویت قرار گیرد.
فشار بر نومادران برای شیردهی یا ابراز انزجار از شیردهی و دادن حس شرم و خجالت به مادرانی که به نوزادنشان شیر میدهند، رفتارهایی است که هر چه بیشتر در مورد آن حرف زده شود، نومادران کمتری آسیبهایش را تجربه میکنند. یک کاربر با اشاره به همین تزریق حس شرم و خجالت به مادران نوشته است:« برعکسش هم هست، یه بار توی یه مهمونی تو اتاق به دخترم شیر میدادم. یکی از مهمونا که مثلا خیلی باکلاس بود اومد تو اتاق گفت وای تو شیر میدی؟ من که از این کارها متنفرم و من حس کردم زنی در قبیله های بومی استرالیام. کاش همه دهنشونو ببندن.»
کاربر دیگری هم با اشاره به اینکه حتی از برخی مردان فامیل نیز توصیههایی برای افزایش شیردهیاش دریافت کرده، نوشته است:« من خودم افسرده هستم بابت اینکه شیرم کمه و مجبورم شیرخشک کمکی بدم بعد تو هر مهمونی مرد بزرگ مجلس شروع میکنه به اینکه چی بخورم شیرم زیاد شه یا سینمو چجوری بگیرم. هی میخوام بگم بابا تو معدهم دیگه رازیانه و زیره داره رشد میکنه ولم کنید هی کظم غیظ میکنم.»
اگر فکر میکنید از نظر روانی آمادگی شیردهی را ندارید، اگر مادر کارمندی هستید که نمیتوانید همیشه برای شیردادن به فرزندتان در دسترس باشید و شیردهی بار مضاعف روانی را بر شانههایتان قرار میدهد. اگر شیردهی برایتان سخت و دردناک است، عذاب وجدان را کنار بگذارید، از گرسنگی دادن به نوزادتان به دلیل فشارهای جامعه و اطرافیان دست بکشید و از شیرخشک استفاده کنید. اگر هم مادری هستید که با شیردادن به نوزادتان احساس راحتی میکنید و از اینکار لذت میبرید، به هیچکس اجازه ندهید که به شما احساس شرم یا خجالت تحمیل کند. شیردادن یا ندادن، انتخاب شماست و طبق شواهد علمی کمترین تاثیر را بر سلامت نوزادتان دارد.
.