سوگواری غیرمنتظره پس از انجام هیسترکتومی (برداشتن رحم)!

زاگاه- هیسترکتومی یک جراحی و پروسه جدی پزشکی است که عکس‌العمل‌های متفاوت و عمیقی را برای زنانی که تحت این عمل جراحی قرار می‌گیرند به دنبال دارد. این عمل می‌تواند به دلایل مختلفی مانند افتادگی رحم، فیبروم رحمی، اندومتریوز، آدنومیوز، سرطان‌های دهانه رحم، بیماری‏ التهابی لگن و خونریزی رحمی شدید تجویز شود.

مانند بسیاری از جراحی‌‏های دیگر، هیسترکتومی نیز پیش‌تر عملی کشنده بود. در قرن نوزدهم بین هفتاد تا نود درصد هیسترکتومی‏‌ها منجر به مرگ می‌شدند. تنها پس از جنگ جهانی اول است که با پیشرفت آنتی‌‏بیوتیک‏‌ها و تکنیک‏‌های جراحی، هیسترکتومی کمتر کشنده شد و در قرن بیستم نیز از اواخر ۱۹۸۰ هیسترکتومی لاپاروسکوپی متولد شد و بیماران اغلب در همان روز جراحی می‌توانند به خانه بروند.

چند نوع جراحی هیسترکتومی وجود دارد: هیسترکتومی کامل که شامل برداشتن رحم و دهانه رحم است. هیسترکتومی جزئی، که قسمت فوقانی رحم برداشته شده و دهانه رحم در جای خود باقی خواهد ماند و هیسترکتومی رادیکال که رحم، دهانه رحم و بخشی از کانال فوقانی واژن برداشته می‏‌شود. در بعضی از هیسترکتومی‌‎ها تخمدان‏‌ها نیز برداشته می‌شوند.

جدای از خطرات جراحی، هیسترکتومی می‌تواند منجر به بروز برخی علائم فیزیکی و عاطفی شود که تندرستی، سلامت روان و زندگی زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و همه زنان نیز برای آن آماده نیستند. از آنجا که تغییرات زیادی بعد از انجام این عمل در بدن زنان اتفاق می‌افتد، آمادگی برای آن و دانستن اینکه قرار است با چه چیزهایی مواجه شوید، حیاتی است.

عوارض فیزیکی و عاطفی

برداشتن رحم چه بطور کامل انجام شود و یا بخشی از آن درآورده شود، مانند برداشته شدن دیگر ساختارهای تناسلی می‌تواند عوارض جسمی و روانی مختلفی را ایجاد کند. روشی که شما با هر یک از این عوارض جانبی کنار می‌آیید، و با آن سازگار می‌شوید نقش برجسته‌ای در تاثیرات آن بر زندگی‌تان دارد. اگرچه تغییرات جدید به خصوص تغییرات هورمونی جدید، مطمئتنا تاثیرات ملموس و واقعی را ایجاد می‌کنند، اما می‌توان آنان را با موفقیت مدیریت و بر آنان غلبه کرد.

توقف فرزندآوری

هیسترکتومی به معنی پایان دوره فرزندآوری زن است که می‌تواند احساس «فقدان» عمیقی به همراه داشته باشد. این احساس فقدان می‌تواند برای زنانی که در سنین جوانی هستند و آمادگی از دست دادن توانایی باروری‌شان را ندارند، با زنانی که صاحب خانواده هستند برابر باشد. حتی زنانی که تصمیمی برای بچه‌دار شدن نداشته‌اند نیز بعد از عمل هیسترکتومی این احساس فقدان را گزارش کرده‌اند.

خودتان را برای سازگاری با شرایط جدید آماده کنید تا بتوانید احساسات زنانه‌‏تان را بعد از عمل هیسترکتومی بهبود بخشید. درحالی که شما تغییرات فیزیکی را در بدنتان تجربه می‌کنید، احساس از دست دادن زنانگی و عزت نفس می‌‏تواند به همان اندازه نگران‌‏کننده باشد. برخی از زنان از اینکه ناگهان عضوی از بدنشان که با آن به عنوان زن تعریف می‌‎شدند، از دست رفته احساس فقدان می‌‏کنند.

زنی با تجربه جراحی هیسترکتومی می‏‌گوید:«دوستانم می‌پرسند چرا اصرار دارم که تخمدان‏‌هایم را حفظ کنم. اول برای سوالشان جواب مناسبی نداشتم، به جز اینکه فقط می‌خواستم داشته باشم‌شان. یکجور حالت تدافعی در مقابل این سوال داشتم. اما وقتی عمیق‌‎تر شدم دیدم حفظ آن برای هویتم به عنوان یک زن مهم است! البته این اعتراف مسائل دیگر را پیچیده می‌‏کند. من به عنوان یک فمینیست نباید چنین معنایی به اندام‏‌های تناسلی‏‌ام بدهم. من بیش از رحم‌‎ام هستم! و معتقدم که داشتن رحم به این معنا نیست که کسی زن باشد، اما در مورد خودم، از نظر عاطفی انگار نیاز داشتم تخمدان‏‌هایم را حفظ کنم هرچند با اعتقاداتم در تعارض باشد!»

منوپاز و تغییرات هورمونی

اگر تخمدان‌‏های شما در زمان عمل هیسترکتومی برداشته شوند، تولید استروژن متوقف شده و شما وارد دوره منوپاز(پساقاعدگی) می‌شوید. این تغییر ناگهانی، می‌تواند منجر به نوسانات خلقی، افسردگی، گریه‌‏های دوره‏‌ای، بی‌خوابی و تحریک‌‎پذیری در برخی از زنان شود. حتی زمانی که تخمدان‏‌ها برداشته نمی‏‌شوند نیز ممکن است کاهش تدریجی سطح استروژن را تجربه کنید. در این زمینه می‌توانید در مورد روش جایگزین هورمون‌تراپی با پزشکتان مشورت کنید.

– در همین رابطه بخوانید: 

• اندومتریوز؛ دردی که نامرئی است

• فراتر از خشکی واژن و گُرگرفتگی؛ مخاطرات پساقاعدگی برای سلامت روان

• پیشایائسگی و یائسگی؛ از گُرگرفتگی تا اضطراب و افسردگی

پریشانی عاطفی از قبل موجود

اگر پیش از جراحی، افسردگی، اضطراب یا سایر مشکلات مربوط به سلامت روان را داشته‌‏اید، احتمالا تاثیر عاطفی هیسترکتومی را بیشتر تجربه خواهید کرد. امروزه بسیاری از زنان در دوران میانسالی تغییرات بزرگی را در زندگی‌شان در رابطه با شغل و خانواده تجربه می‌کنند. هیسترکتومی به خصوص اگر منجر به منوپاز شود، هرگونه استرس و پریشانی از قبل موجود را تشدید خواهد کرد.

احساس عدم کنترل

برای بسیاری از زنان هیچ جایگزینی برای هیسترکتومی وجود ندارد. اگر شما هم مانند بی‌شمار زنانی هستید که باید جراحی هیسترکتومی انجام دهید، ممکن است از اینکه کنترلی بر اوضاع ندارید احساس عصبانیت کنید. خوشبختانه اغلب این احساسات مرتبط با هیسترکتومی با گذشت زمان از بین می‌روند. اگر علائم‌تان ادامه یافت می‌توانید با پزشک‎تان صحبت کنید. اما راه‏‌هایی نیز وجود دارد که خودتان می‌توانید انجام دهید.

شما تنها نیستید

بیش از ۷۵ هزار زن سالانه در بریتانیا این عمل را انجام می‌دهند و در آمریکا این عدد نیم‌‎میلیون نفر در سال است. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد برخی از آنان پس از انجام عمل احساس افسردگی می‌کنند. در این حال شواهد گسترده‌‏ای هم وجود دارد که نشان می‌دهد افسردگی یک نتیجه اجتناب‌ناپذیر نیست. یک مطالعه نشان داده است؛ زنانی که منوپاز ناشی از هیسترکتومی را تجربه می‌‏کنند، به اندازه زنانی که منوپاز طبیعی را پست سر می‏‌گذارند در خطر افسردگی هستند.

به دنبال دریافت حمایت باشید

در بسیاری از موارد می‌توان با مشاوره، یک سیستم حمایتی خوب و کمک پزشک، تاثیرات عاطفی بعد از این عمل را به حداقل رساند. پنهان کردن احساساتتان از خانواده و عزیزان به ایجاد مانع بین شما منجر می‌شود. با افرادی که به آنان اعتماد دارید در مورد احساساتتان حرف بزنید.

تجربیات دیگران را بیش از حد تحلیل نکنید

درحالی که دانستن تجربیات و علائم افراد نزدیکی که این عمل را تجربه کرده‌‏اند مفید است اما باید بدانید عوارض هیسترکتومی برای هرکسی منحصر به فرد است. درحالی که مادر، خواهر و یا دوستتان عوارضی را که تجربه کرده‌اند توصیف می‏‌کنند به یاد داشته باشید که علم پزشکی روز به روز درحال پیشرفت است و روش‌‎هایی که امروزه انجام می‌شوند نسبت به همین چندسال پیش بسیار دقیق‌تر هستند. حقیقت این است که اکثر زنان شانس خوبی برای بهبودی سریع دارند و بسیاری از آنها پس از هیسترکتومی دچار ناراحتی عاطفی کمی می‌شوند.

به خودتان برسید

اگر بعد از جراحی هیسترکتومی مثل برخی از زنان احساس زنانگی کمتری دارید، به گونه‌‏ای با خودتان رفتار کنید که به شما کمک کند احساس زن بودن‎تان تقویت شود. هر نوع فعالیتی که به تقویت این احساس شما کمک می‌کند، از خریدن یک لباس جدید، تا لاک زدن و آرایش کردن و … می‌‏تواند در بهبود عاطفی شما موثر باشند. اگر همچنان احساس می‌کنید نمی‌توانید با از دست دادن رحم‌تان کنار بیایید، طیف گسترده‌ای از درمان‌های دارویی وجود دارد که می‌توانند به بهبود شما کند.

به خاطر داشته باشید هیسترکتومی بیش از تغییرات منفی است که در مورد آن می‌خوانید. تغییرات فیزیکی و احساسات مثبت پس از مدت زمان نسبتا کوتاهی تجربه خواهد شد. اگر قبل از عمل از درد مزمن، خونریزی شدید یا گرفتگی عضلات رنج می‌بردید، احتمالا این علائم پس از چند هفته بهبود خواهند یافت. دیگر نیازی به استفاده از روش‌های کنترل بارداری ندارید و دیگر مجبور نیستید تا چرخه قاعدگی‏‌تان را پیگیری کنید. اینها همه جنبه‌‏های روشن عمل هیسترکتومی است!

یکی از زنانی که این عمل را انجام داده، می‌‏گوید این بهترین تصمیمی بوده که تابحال گرفته است. او به دلیل بیماری آدنومیوز این عمل را انجام داده و چندسال پس از هیسترکتومی، دهانه رحمش را نیز برداشته است. او می‏‌گوید:« کیفیت رابطه جنسی‌ام از همیشه بهتر است.»

منابع:

https://www.hysterectomycentre.com/what-we-do/post-operative-advice/emotional/

https://www.hysterectomy.com/how-to-deal-with-grief-after-surgery