همه‌چیز درباره قرص‌های ضدبارداری اورژانسی
من هم سقط جنین داشته‌ام
۲۴ مهر ۱۴۰۰
درباره قرص‌های ترکیبی پیشگیری از بارداری
۰۵ آبان ۱۴۰۰
زاگاه- قرص اورژانسی از پرکاربردترین روش‌های جلوگیری در موارد برقراری رابطه جنسی محافظت‌نشده از بارداری است. پاره شدن کاندوم و فراموش کردن قرص‌های جلوگیری از جمله شرایطی هستند که نیاز به روش‌های جلوگیری اورژانسی را ایجاد می‌کنند. این روش‌ها بعد از تجاوز هم استفاده قرار می‌گیرند. مکانیسم عمل این قرص بدین صورت است که آزادسازی تخمکها را متوقف می‌کند و از بارور شدن آنها توسط اسپرم جلوگیری به عمل می‌آورد.این قرصها شامل دو قرص ۰٫۷۵ میلی‌گرمی و یا یک قرص ۱٫۵ میلی‌گرمی است. هرچه فاصله مصرف قرص اورژانسی با رابطه جنسی کمتر باشد کارایی آن بیشتر است و درصورتی که قرص اورژانسی پیش ازتخمک‌گذاری مصرف شود بیشترین احتمال اثرگذاری را دارد. این قرصها هیچ اثری بر بارداری و جنین ندارند.
انواع قرص اورژانسی و نحوه مصرف
ellaOne: در دسته قرصها بیشترین اثر جلوگیری از بارداری(بیش از ۸۵ درصد) را به وسیله ممانعت از تخمک‌گذاری دارد؛ تا ۵ روز بعد از رابطه قابل استفاده است بدون اینکه تاثیرش کمتر شود(البته هرچه زودتر مصرف کنید بهتر است) اما فقط با تجویز پزشک قابل دسترسی است و به شکل تک‌قرص ۳۰ میلی گرم عرضه می‌شود. این قرصها غیرهورمونی هستند و برای کسانی که وزن بیش از ۱۹۵ پوند(معادل ۸۸.۴۵۰ کیلوگرم) دارند، احتمال اثرگذاری آنها کمتر است.
Levonelle: لونژیل یا لوونورژسترولکه تا سه روز بعد از رابطه جنسی محافظت‌نشده باید مصرف شود (البته تا ۵ روز نیز هم‌چنان اثرگذاری دارد). این نوع قرص‌های اورژانسی هورمونی بوده و بدون نسخه یا در نظر گرفتن محدودیت سنی قابل استفاده هستند. قرص ضد بارداری اورژانسی تَنسی در این دسته از قرصها قرار می‌گیرد. سازمان بهداشت جهانی مصرف این فراورده را بصورت یک عدد قرص ۱/۵ میلی گرمی در عرض ۱۲۰ ساعت ( پنج روز) بعد از نزدیکی توصیه کرده است. در مواردی که از قرص های ۰/۷۵ میلی گرمی استفاده شود بایستی اولی در عرض ۷۲ ساعت پس از رابطه جنسی و دومی به فاصله ۱۲ ساعت پس از آن مصرف شود. برای کسانی که وزن بیش از ۱۹۵ پوند(معادل ۷۰.۳ کیلوگرم) دارند، احتمال اثرگذاری آنها کمتر است.
این قرصها را می‌توانید هر زمان در طول روز استفاده کنید. برای اطمینان از تاثیرگذاری آنها بهتر است آنها را در دمای اتاق نگهداری کنید و حواستان به تاریخ انقضای آن باشد. طریقه مصرف قرص‌های اورژانسی ضدبارداری شامل دستورالعمل‌های زیر است:
قرص لوونورژسترول با دوز ۰.۷۵ میلی‌گرم: دو عدد یک‌جا و در اولین فرصت بعد از برقراری رابطه جنسی و ۱۲ ساعت پس از آن یکی‌دیگر مصرف شود
قرص لوونورژسترول ۱.۵ میلی‌گرم: یک عدد در اولین فرصت؛ توجه داشته باشید که اگر بعد از ۷۲ ساعت استفاده کنید به احتمال زیاد دیگر تاثیری نخواهد داشت
قرص اچ دی (HD): دو عدد در اولین فرصت و دو عدد ۱۲ ساعت بعد
قرص ال دی (LD): چهار عدد در اولین فرصت و چهار عدد در ۱۲ ساعت بعد
قرص تری فازیک: چهار عدد قرص سفید در اولین فرصت و چهار عدد قرص سفید دیگر ۱۲ ساعت بعد
قرص الا: یک قرص در اولین فرصت؛ این قرص را می‌توانید تا ۱۲۰ ساعت پس از رابطه محافظت نشده استفاده کنید.
نکات مهم
- بیش از یک دوز از قرص الا مصرف نکنید نه تنها اثرگذاری بیشتری نخواهد داشت بلکه دچار حالت تهوع خواهید شد
- اگر قرص الا مصرف کرده‌اید و قصد دارید پس از آن از یک شیوه هورمونی پیشگیری از بارداری استفاده کنید، به مدت ۶ روز پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده صبر کنید و سپس شیوه جدید را آغاز کنید.
- اثرات و عواقب قرص الا برای شیردهی هنوز مشخص نیست. اگر در حال شیردهی هستید، پیش از مصرف قرص با پزشک خود مشورت کنید. سازمان «والدگری برنامه‌ریزی‌شده» توصیه می‌کند پس از مصرف قرص الا، به مدت ۳۶ ساعت شیر خود را پمپ و تخلیه کنید و دور بریزید و اگر چنین امکانی را ندارید از مصرف این قرص خودداری کنید. سایت سرویس سلامت همگانی انگلیس نوشته که تولیدکنندگان قرص الا توصیه می‌کنند محض اطمینان تا یک هفته پس از مصرف آن از شیردهی بپرهیزید. قرص‌های لوونورژسترول خطری برای شیردهی ندارند. اگرچه ممکن است کمی هورمون وارد شیر شما شود اما آسیبی به بچه وارد نمی‌کند.
- بلافاصله پس از مصرف الا می‌توانید به شیوه قبلی خود برای پیشگیری از بارداری ادامه بدهید. مگر اینگه ۷ روز تاخیر در پیشگیری داشته باشید که در این صورت باید ۶ روز پس از سکس محافظت‌نشده منتظر بمانید.
- اگر شیوه قبلی خود (برای مثال قرص، حلقه واژن، پچ) را کمتر از یک هفته است که شروع کرده‌اید، باز هم باید تا ۶ روز بعد از رابطه جنسی محافظت‌نشده منتظر بمانید و سپس شیوه قبلی را از سر بگیرید. در طی این ۶ روز می‌توانید کاندوم و یا جلوگیری طبیعی را به کار بگیرید.
- اگر در حال مصرف دارو هستید، از پزشکی که نسخه الا را برایتان می‌نویسد مشورت بگیرید. بسیار مهم است که لیست کلیه داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک یا داروساز قرار دهید. برخی آنتی بیوتیک‌ها همچون ریفامپیسین و ریفابوتین، داروهای گیاهی و مکمل‌های ضد افسردگی که حاوی St John’s wort می‌باشند، برخی داروهای مشخص درمان‌کننده ایدز، داروهای ضد صرع و تشنج، سل و … اثرگذاری قرص اورژانسی را کاهش می‌دهند.
- در صورت سابقه اختلالات کبدی، سابقه هرگونه اختلال قلبی عروقی و مشکل در انعقاد خون، سابقه ابتلا به سرطان در رحم یا پستان، ابتلا به آسم شدید، سابقه بارداری خارج از رحم، ابتلا به اختلال خونی پورفیری، اختلالات گوارشی مانند بیماری کرون، سندرم سوءجذب و هر بیماری دیگر پیش از مصرف قرص اورژانسی پزشک را در جریان قرار دهید.
- اگر از انواع متفاوت قرص اورژانسی به صورت همزمان استفاده شود احتمال اینکه این قرصها اثر یکدیگر را خنثی کنند زیاد است. بنابراین نباید چنین کرد. همچنین مصرف انواع متفاوت این قرصها به فاصله ۵ روز از یکدیگر اصلا توصیه نمی‌شود.
- در صورتی که شروع دوران قاعدگی بیشتر از ۵ الی ۷ روز به تأخیر افتاد یا همراه با خونریزی غیر‌معمول بود، به پزشک مراجعه نمایید. با وجود مصرف این قرص، درصدی احتمال بارداری وجود دارد و انجام تست بارداری توصیه می‌شود.
عوارض قرصها
این قرصها عوارض شایعی ندارند. تاکنون هیچ‌گونه گزارشی از عواقب جدی و بلندمدت این قرصها داده نشده است. قرص‌های اورژانسی خطرناک نیستند و مطالعات بالینی نشان داده‌اند که تاثیری بر قدرت باروری ندارند و سلامت تخمکها را به خطر نمی‌اندازند. اما در مصرف آنها باید جانب احتیاط را رعایت کرد. بهترین دوز مصرفی برای قرص های ضد حاملگی اورژانسی ۲ تا ۳ عدد در هر ۱۲ ماه است. بهتر است برای به حداقل رساندن عوارض جانبی با پزشک معالج خود مشورت کنید. از عوارض بعضا نادر این قرصها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرد، سرگیجه، حساس شدن پستان‌ها (بویژه پس از مصرف قرص‌های هورمونی لونژیل)
- لکه بینی یا خونریزی نامنظم که در طی یک هفته تا یک ماه بعد از مصرف قرصها ایجاد می‌شود
- پس از استفاده از قرص‌های اورژانسی، ممکن است دچار اختلالات قاعدگی شوید و زمان پریود جلو و عقب و یا خونریزی سنگین‌تر یا سبک‌تر شود. بسیاری اوقات هم هیچ تغییری در روند و کیفیت قاعدگی ایجاد نمی‌شود.
- یکی از عوارض نادر قرص اورژانسی، احساس ناراحتی در شکم و حالت تهوع است. اگر تا دو ساعت پس از مصرف قرص دچار استفراغ شدید، باید دوباره قرص را مصرف یا آی‌یودی جاگذاری کنید، چون عمل نخواهد کرد.
- اگر درد و حالت تهوع و لکه‌بینی بیش از یک هفته ادامه پیدا کرد پزشک خود را در جریان بگذارید. همچنین اگر دچار درد ناگهانی در زیر شکم شدید به پزشک مراجعه کنیدو در مواردی بسیار نادر ممکن است حاملگی خارج از رحم رخ داده باشد.
- اگر درد و حالت تهوع و لکه‌بینی بیش از یک هفته ادامه پیدا کرد پزشک خود را در جریان بگذارید. همچنین اگر دچار درد ناگهانی در زیر شکم شدید به پزشک مراجعه کنیدو در مواردی بسیار نادر ممکن است حاملگی خارج از رحم رخ داده باشد.
منابع:
https://www.nhs.uk/conditions/contraception/emergency-contraception/
https://www.drzakerin.com/Emergency-Contraceptive-Pills
