منوپاز یا یائسگی؛ چه چیزی در انتظارمان است؟
لابیاپلاستی و جهان پورنوگرافی‌شده
۱۲ شهریور ۱۴۰۳
درباره روانپریشی پس از زایمان؛ هذیانهایی که ذهن و بدن زنان را کنترل می‌کند!
۲۵ مهر ۱۴۰۳
زاگاه- دوره منوپاز یا آنچه در زبان فارسی یائسگی نامیده می‌شود، دوره مهمی در زندگی زنان است، دورهای که سالهای باروری و خونریزی ماهانه زنان به پایان میرسد و تا پایان عمرشان ادامه دارد. با این وجود و در حالی که این روند اجتناب‌ناپذیر پیری تخمدان‌ها سالانه دستکم ۴۷ میلیون زن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و پیشبینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰، یک میلیارد و دویست میلیون زن، وارد دوره منوپاز و پُست‌منوپاز شوند، همچنان اطلاعات بسیار کمی در مورد آن وجود دارند و زنان به دلیل تابویی که حول آن وجود دارد، کمتر در مورد چالشهای این دوره حرف می‌زنند.
پزشکی را تصور کنید که هر شب خیس از عرق از خواب بیدار می‌شود و صبح درحالی که خسته از بی‌خوابی‌های مکرر است می‌بایست به بیمارانش رسیدگی کند. مدیری را تصویر کنید که ناگهان کلمات را از یاد می‌برد و میل به گریه کردن دارد. زن خانهداری را تصور کنید که افسردگی، اضطراب و کمخوابیهای شبانه، او را به فردی کمحوصله و منزوی تبدیل کرده است. اینها تجربیات واقعی کسانی است که زندگی آنها با شروع روند منوپاز (یائسگی) دگرگون می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهند که تقریبا یکسوم از زنان علائم ناچیزی را تجربه می‌کنند درحالی که هشتاددرصد اختلالات خواب، گرگرفتگی و اضطراب را گزارش کردهاند. در موارد شدید این علائم و اختلالات می‌تواند تا دهسال پس از منوپاز کامل (یائسگی کامل) طول بکشد.
این تغییرات شوکهکننده در بدن که وضعیت جسمانی و روانی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد درحالی اتفاق می‌افتد که اکثر زنان نمی‌دانند در دوران پریمنوپاز- دوره زمانی که تغییرات در بدن آغاز می‌شود و تا زمان منوپاز کامل طول می‌کشد- باید انتظار چه چیزی را داشته باشند. این مقاله رایجترین علائم، دلایل آنها و روشهای درمانی را بررسی می‌کند.
منوپاز یا یائسگی چیست؟
بطور کلی منوپاز به زمانی که گفته می‌شود که دوازده‌ماه از زمان آخرین پریود فرد گذشته باشد یا به بیان دیگر خونریزی ماهانه به مدت دوازده‌ماه متوقف شده باشد. این اتفاق معمولا بین ۴۵ تا ۵۵ سالگی در زندگی زنان می‌افتد. یعنی دورهای که زنان در اوج فعالیت در حوزه شخصی و حرفهایشان هستند و حتی مسئولیت نگهداری از کودکان را برعهده دارند.
گُرگرفتگی:
بیشتر زنان در مورد احساس گرمایی که از فرق سرشان شروع می‌شود و به سمت پایین حرکت می‌کند، حرف می‌زنند. این احساس گرمای شدید اما اغلب با احساس لرز و سرمای بعد از آن همراه است، زیرا رگ‌های خونی در بدن منبسط می‌شوند و سپس به سرعت گرما را از دست می‌دهند. گرگرفتگی معمولا بین یک تا پنج دقیقه طول می‌کشد و می‌تواند هم در دوره پریمنوپاز و هم منوپاز ظاهر شود.
در زمان گرگرفتگی همچنین زنان علائم دیگری را نیز تجربه می‌کنند. برخی از زنان دچار توهمات لمسی می‌شوند و احساس می‌کنند چیزی روی پوستشان درحال خزیدن است. برخی تپش قلب می‌گیرند. همچنین گرگرفتگی با بی‌خوابی و اختلال در خواب نیز مرتبط است.
در همین رابطه بخوانید:
-
پیشایائسگی و یائسگی؛ از گُرگرفتگی تا اضطراب و افسردگی
-
فراتر از خشکی واژن و گُرگرفتگی؛ مخاطرات پساقاعدگی برای سلامت روان
چه چیزی باعث این علائم می‌شود؟
هنوز دقیقا روشن نیست که چه چیزی باعث گرگرفتگی می‌شود، اما نوسانات سطح استروژن که در دوران پریمنوپاز (پیشایائسگی) رخ می‌دهد، ممکن است منجر به این تغییرات دمایی در بدن شوند.
روش درمان:
هورمون‌تراپی که شامل مصرف مکمل استروژن یا پروژسترون در کنار استروژن است، به نظر موثرترین درمان موجود برای حملات گرگرفتگی است. اف دی آ (سازمان غذا و داروی آمریکا)، همچنین پاروکستین که یک داروی ضدافسردگی است و قبلا به نام پاکسیل شناخته می‌شد را برای درمان گرگرفتگی متوسط تا شدید، تایید کرده است.
برخی از پزشکان هورمون درمانی را در دوران پریمنوپاز یا پیشایائسگی توصیه نمی‌کنند و در عوض روش کنترل بارداری هورمونی با دوز پایین را تجویز می‌کنند. رژیم‌های هورمون درمانی معمولا حاوی یک چهارم مقدار هورمون در قرص‌های ضدبارداری با کمترین دوز هستند، اما برای جلوگیری از بارداری و کنترل خونریزی نامنظم کافی نیست.
افسردگی و اضطراب
افسردگی و اضطراب واقعا یک مساله مهم در مرحله پریمنوپاز است. زنانی که اضطراب را تجربه می‌کنند، تحریک‌پذیر هستند و احساس عصبانیت می‌کنند. ممکن است تپش قلب داشته باشند. افسردگی معمولا با خلق و خوی پایین، کمبود انگیزه، خواب و غذا خوردن بیشتر یا کمتر از حد معمول و لذت نبردن از فعالیت‌هایی که پیش‌تر مایه آرامش بودند، خودش را نشان می‌دهد.
علل افسردگی:
از دست دادن استروتژون یکی از دلایل آسیب‌پذیر شدن افراد است. زنانی که تجربه افسردگی پری ناتال (افسردگی دوره بارداری و پس از زایمان) یا اختلال پیش از قاعدگی را داشتهاند، با احتمال بیشتری در معرض افسردگی و اضطراب در حوالی دوره پریمنوپاز هستند. گرگرفتگی هم اغلب با اضطراب همراه است.
روش درمان:
به گفته دکتر فابیون، مدیر انجمن منوپاز آمریکای شمالی، افسردگی در حوالی دوره پیشایائسگی (پریمنوپاز) معمولا به خوبی به استروژن پاسخ می‌دهد. اما اگر کسی به هورمونها جواب نمی‌دهد، داروهای ضدافسردگی می‌توانند مفید باشد. ذهنآگاهی، درمان شناختی رفتاری، تکنیکهای مدیتیشن و یوگا نیز می‌توانند برای بهبود خلق و خو موثر باشند.
علائم دستگاه تناسلی و ادراری:
زنان ممکن است خشکی متناوب واژن، نشت ادرار و مثانه بیش‌فعال را در طول و یا پس از پریمنوپاز تجربه کنند. گاهی احساس خارش یا سوزش در واژن یا حین ادرار گزارش می‌شود. بعضی آن را به تیغ یا خرده شیشه تشبیه می‌کنند. رابطه جنسی در چنین شرایطی می‌تواند بسیار دردناک باشد.
سطح پایین استروتژون می‌تواند عامل ایجاد علائم واژینال باشد. استروتژون به حفظ سلامت بافتها، خاصیت ارتجاعی و رطوبت ناحیه جنسی کمک می‌کند. وقتی سطح استروژون پایین می‌آید همه اینها از دست میرود.
روش درمان:
برخلاف گرگرفتگی، علائم دستگاه تناسلی بدون درمان شدن از بین نمی‌روند. نسخه شماره یک، استروژن واژینال یا موضعی است که به صورت حلقههای واژینال، کرمها و غیره موجود است. بسیاری از زنان هم ممکن است با استفاده از مرطوبکنندهها و یا روانکنندهها این علائم را کاهش دهند.
مه مغزی :
گاهی زنان و افراد دیگری که منوپاز را تجربه می‌کنند، حس می‌کنند که افکارشان به وضوح قبل نیست و یا در بیادآوردن کلمات به مشکل میخورند. این مساله می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. دکتر فابیون می‌گوید:« این مساله می‌تواند به دلیل حذف شدن استروئید، استروژن باشد.» اما همچنین گرگرفتگی، تعریق شبانه و سایر علائم منوپاز بر روی استراحت و خواب افراد تاثیرگذارند، بنابراین همین اختلال در خواب، افسردگی و اضطراب نیز می‌توانند از دلایل مه مغزی باشند.
روش درمان:
مه مغزی بیشتر در دوران پریمنوپاز رخ می‌دهد و پس از منوپاز یا یائسگی کاهش می‌یابد. دانستن همین موضوع می‌تواند کمی تسکیندهنده باشد. برطرف کردن مشکلات خواب نیز می‌تواند مه مغزی را کاهش دهد. تعریق شبانه و گرگرفتگی را میتوان با مصرف مکمل استروژن کاهش داد. اجتناب از مصرف الکل، نیکوتین و کافئین هم می‌توانند در بهبود خواب موثر باشند.
مشکلات پوست و مو
ریزش مو، رشد موهای زائد روی صورت و خشکی و نازک شدن پوست نیز از نشانههایی است که زنان گزارش می‌کنند.
زنان در حدود یک-سوم کلاژن پوستی‌شان را در حوالی دوره منوپاز از دست می‌دهند. دکتر آدام، پروفسور زنان و زایمان در دانشگاه اورگان، می‌گوید:« ضخامت مو یک مولفه هورمونی دارد. برخی از زنان در دوران بارداری و پس از زایمان نیز تغییراتی را در موهای خود می‌بینند. ریزش مو همچنین ممکن است به دلیل ناهنجاری تیروئید و کمبود ویتامین باشد که لزوما ارتباطی با منوپاز ندارند و با افزایش سن ظاهر می‌شوند. »
روش درمان:
مصرف روزانه مولتیویتامین زنانه و همچنین مصرف استروژن می‌تواند از ریزش مو جلوگیری کند و به ضخامت، رطوبت و انعطاف‌پذیری پوست نیز کمک کند. از پزشک بخواهید تا سطح هورمون تیروئیدتان را بررسی کند و در مورد مسائل بهداشتی جدید که ممکن است به دوره پریمنوپاز یا منوپاز ارتباط داشته باشد، مشورت کنید. و به خاطر داشته باشید در حالی که دوره پریمنوپاز و منوپاز و علائمی که تجربه میکنید می‌توانند بسیار آزاردهنده باشند اما همه آنها قابل درمان هستند. این علائم برای همیشه ادامه نخواهند داشت و این حالات همیشگی نیستند.
تالیف و ترجمه
منبع: https://www.nytimes.com/2021/04/29/well/perimenopause-menopause-symptoms.html
