محاکمه یک فمینیست به دلیل تسهیل سقط جنین در لهستان

زاگاه- هفته گذشته در تگزاس، لیزل هررا زنی ۲۶ ساله به دلیل سقط خودخواسته جنین بازداشت و سپس با وثیقه ۵۰۰ هزار دلاری آزاد شده است. این زن به دنبال گزارشی که بیمارستان به پلیس داده بود روز پنج‌شنبه بازداشت شد و دو روز بعد، با وثیقه‌ای که تشکل‌های حامی حق سقط خودخواسته جنین برایش تامین کردند، آزاد شد. هررا با اتهام قتل مواجه شده است. فمینیست‌های حامی حق سقط جنین در اعتراض به این بازداشت، روبروی زندان تجمع کردند.

دادستان ناحیه اعلام کرده که با توجه به گزارش بیمارستان، موظف به پیگیری و بررسی این پرونده بوده است اما طبق قانون تگزاس، این عمل مجرمانه نبوده و اتهام قتل منع تعقیب خواهد خورد. این در حالی است که در اعلام جرم اولیه مشخصا هررا به دلیل «قتل عامدانه و آگاهانه یک فرد از طریق سقط جنین» متهم شناخته شده بود.

استیو ولادک استاد دانشکده حقوق دانشگاه تگزاس می‌گوید این اتهام بی‌معنی است چرا که قانون قتل نفس تگزاس شامل کشتن جنین نیز می‌شود اما صراحتا زن باردار را مستثنی کرده است. یعنی زمانی که جنین توسط زن باردار از بین می‌رود این قانون موضوعیتی ندارد. ولادک توضیح می‌دهد: «آنچه برای هررا رخ داده نمایانگر شرایطی است که در عمل در ایالت‌هایی که محدودیت‌های سختگیرانه برای سقط جنین وضع کرده‌اند رخ خواهد داد.» لازم به ذکر است که تگزاس از جمله ایالت‌هایی است که علی‌رغم اعتراضات گسترده فمینیستی، سال گذشته محدودیت‌های جدیدی بر سقط جنین اعمال کرده است.

ملیسا آرجونا، هم‌بنیانگذار سازمان «تگزاسی‌های جنوب برای حقوق باروری» می‌گوید بازداشت هررا از عواقب تصویب قانون SB8 است که خاتمه دادن به بارداری را پس از هفته ششم ممنوع کرده و به شهروندان این امکان را داده که از هر کس که برای زنان سقط جنین انجام می‌دهد یا آن را تسهیل می‌کند شکایت کنند: «آنها عملا دسترسی به سقط جنین را جرم‌انگاری کردند. ما می‌دانستیم چنین روزهایی را پیش رو خواهیم داشت.» اعلام جرم علیه هررا در حالی رخ داده که SB8 صراحتا زن باردار را در صورت اقدام به سقط جنین از عواقب حقوقی مستثنی کرده است.

این قانون که در ماه سپتامبر سال گذشته لازم‌الاجرا شد، دسترسی به خدمات سقط جنین در تگزاس را شدیدا محدود و حتی غیرممکن کرده است. هزاران زن تگزاسی پس از اجرایی شدن این قانون، برای دسترسی به سقط جنین به ایالات دیگر سفر کرده‌اند. روکی گونزالس، از فعالان مدافع حق سقط جنین که در اعتراض به بازداشت هررا تجمعی را سازماندهی کرده می‌گوید: «این قانون مستقیما خودمختاری باروری افراد را هدف قرار داده و آنها را از دسترسی به سقط جنین ایمن محروم کرده است. ما می‌خواهیم مردم بدانند که قوانین این‌چنینی که حقوق باروری را محدود می‌کند، بیش از همه افراد کم‌درآمد و رنگین‌پوستان و گروه‌های به حاشیه رانده‌شده را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»

از طرفی دیگر در لهستان، روز جمعه یک فعال فمینیست مدافع حق سقط جنین خودخواسته، به دلیل فراهم کردن قرص سقط جنین برای یک زن باردار محاکمه شد. ده‌ها تن از فمینیست‌های مدافع حق سقط جنین برای حمایت از این کنشگر جلوی دادگاه ورشو تجمع کردند. از طرفی دیگر مخالفان سقط جنین نیز با یک ون حضور پیدا کردند که رویش تصویر یک جنین مثله‌شده و خونین نقش بسته و نوشته شده بود: «قرص می‌کشد.»

این اولین‌باری است که در اروپا یک کنشگر به دلیل تسهیل سقط جنین برای زنان محاکمه می‌شود. جاستینا ویدزینسکا ممکن است بابت «تسهیل سقط جنین» و «داشتن داروهای غیرمجاز» با مجازات تا سه‌سال حبس مواجه شود.

«جاستینا ویدزینسکا (۱)» از کنشگران مدافع حق سقط خودخواسته جنین در لهستان است. او زنان را برای دسترسی به سقط خودخواسته امن حمایت و راهنمایی می‌کند. ماجرا برای او از ۱۴ سال پیش شروع شد. زمانی که خودش اقدام به سقط خودخواسته جنین کرد. او درباره این تجربه می‌گوید: «از بارداری ناخواسته ترسیده بودم و دچار حمله‌های عصبی می‌شدم. آگاه نبودم و کسی را نداشتم که با او صحبت کنم و راهنمایی بگیرم. در تلاش بودم تا اطلاعاتی درباره قرص‌های سقط جنین پیدا کنم. اما نتوانستم. در اینترنت مطالب متعددی وجود داشت که نمی‌توانستم به آنها اعتماد و اتکا کنم. با خودم فکر کردم که چه خوب بود اگر نهادی، سازمانی و یا حتی شخصی وجود داشت که به دیگران راهنمایی و مشورت ارائه می‌داد. برای مثال مشورت در زمینه چگونگی مصرف قرص‌های سقط جنین.»

مدت کوتاهی بعد از سقط خودخواسته، ویدزینسکا با زنی دیگر به نام ماگدا تماس گرفت. او نیز از فقدان اطلاعات در این حوزه خشمگین بود و با راه‌اندازی و گرداندن وبسایت آشنایی داشت. آنها با هم گروه [۲]Kobiety w Sieci را پایه‌گذاری کردند که اولین فروم اینترنتی در لهستان بود که اطلاعات مربوط به سقط خودخواسته جنین را بدون سوگیری در اختیار مخاطبان قرار می‌داد. ویدزینسکا از دل تجربه شخصی خودش سخن می‌گوید: «من نمی‌خواهم زنان دیگر هم مثل من احساس تنهایی کنند.» این وبسایت اکنون عضو شبکه بدون مرز است. به واسطه این شبکه، شش گروه در چهار کشور انگلیس، هلند، آلمان و لهستان، برای کمک به زنان لهستانی همکاری می‌کنند. این کمک‌ها شامل دسترسی به مشاوره و خدمات حمایتی برای سقط خودخواسته جنین امن در داخل یا خارج لهستان است.

ویدزینسکا که عضو گروه «رویای سقط جنین» است در مورد پرونده قضایی که علیه او گشوده شده، می‌گوید: «امیدوارم این پرونده تحولات مهمی را به دنبال داشته باشد و تا چند سال آینده، حتی در پمپ بنزین هم کاندوم و قرص سقط جنین به فروش برسد.»

ویدزینسکا متهم شده که برای زنی در هفته دوازدهم بارداری، قرص سقط جنین تهیه کرده است. این زن از گروه «رویای سقط جنین» درخواست کمک کرده و گفته بوده که قربانی خشونت خانگی است و همسرش مانع شده که برای سقط جنین به آلمان برود. زمانی که زن منتظر دریافت قرص‌ها بوده، همسرش با پلیس تماس می‌گیرد. پلیس از راه می‌رسد، بسته قرص را ضبط و تحقیقات را آغاز می‌کند.

سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرده که این اولین موردی است که یک کنشگر فمینیست در اروپا برای کمک به سقط جنین محاکمه می‌شود. این سازمان درخواست کرده که فورا اتهامات علیه ویدزینسکا رفع شود. ویدزینسکا می‌گوید با این زن باردار همدلی زیادی داشته چرا که خودش هم سال‌ها قبل مانند او تحت خشونت بوده و در شرایط مشابهی قرار داشته است.

لهستان همواره قوانین سختگیرانه‌ای حول سقط جنین داشته است. در سال ۲۰۲۰، علی‌رغم اعتراضات گسترده سراسری، دادگاه قانون اساسی که با دولت راستگرای فعلی روابط نزدیک دارد حکم داد که سقط خودخواسته حتی در موارد نقص جنین نیز خلاف قانون اساسی است.

پانوشت‌ها:

(۱) https://zaagaah.com/ogav

(2)  https://www.maszwybor.net/