زاگاه- تزریق پیشگیری از بارداری، از روشهای هورمونی جلوگیری است که با آزادسازی پروژسترون در جریان خون، مانع بارداری میشود. این آمپولها وابسته به نوع، هر یک، دو و یا ۳ ماه باید در باسن یا بازو تزریق شوند. این آمپولها در هر محدوده سنی و همچنین برای زنانی که سابقه حاملگی نیز ندارند، قابل استفاده است. آمپول سه ماهه، سوسپانسیون میکروکریستالی حاوی ۱۵۰ میلی گرم پروژسترون بوده و هر ۳ ماه یکبار تزریق می شود. در بین داروهای هورمونی تزریقی موجود در جهان کاربرد DMPA (Depo-Provera) بیش از بقیه انواع آن می باشد و قدمت استفاده از آن به ۳۰ سال میرسد.
آمپول ضدبارداری اگر به طور صحیح مورد استفاده قرار بگیرد بیش از ۹۹ درصد اثربخشی دارد. اما در زندگی واقعی و به طور عادی اثربخشی این تزریقات حدود ۹۴ درصد است. هرچه بهموقعتر تزریق را انجام دهید اثربخشی آن بیشتر خواهد بود. پس از اولین تزریق باید زمان تزریق بعدی را به خاطر بسپارید. برای یادآوری میتوانید از اپلیکیشنهای موبایل استفاده کنید. اگر فراموش کنید پزشک ممکن است بگوید تست بارداری بدهید یا از شیوههای اضطراری جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
آمپول ضدبارداری را چه زمانی باید تزریق کرد؟
- اگر باردار نیستید: در هر زمانی از چرخه قاعدگی میتوانید تزریق را آغاز کنید. اگر در ۵ روز اول چرخه قاعدگی تزریق کردهاید، بلافاصله در مقابل بارداری محافظت خواهید شد. اگر در روزهای دیگر از چرخه، تزریق را شروع کنید لازم است به مدت یک هفته از لوازم پیشگیری دیگری مانند کاندوم نیز استفاده کنید.
- پس از زایمان: در صورتی که شیردهی نمیکنید، هر زمانی میتوانید تزریق را انجام بدهید اما اگر شیر میدهید، تزریق عموما برای ۶ هفته پس از زایمان توصیه میشود و برای کودک ضرری ندارد. اگر تزریق را روز ۲۱ام پس از زایمان یا زودتر از آن انجام دهید، بلافاصله در مقابل بارداری محافظت میشوید. اما اگر بعد از روز ۲۱ام تزریق کنید، لازم است به مدت ۷ روز از لوازم پیشگیری دیگر هم استفاده کنید. اگر تزریق در هفتههای اول پس از زایمان صورت بگیرد احتمال خونریزی غیرعادی و سنگین بیشتر است.
- پس از سقط جنین خودخواسته و ناخواسته: بلافاصله پس از سقط جنین میتوانید تزریق را انجام بدهید و از همان زمان در مقابل بارداری محافظت میشوید. اگر بیش از ۵ روز از سقط بگذرد و تزریق کنید، به مدت یک هفته باید از لوازم پیشگیری دیگر نیز استفاده کنید.
تزریق آمپول ضدبارداری برای چه کسانی مناسب نیست؟
این آمپولها در هر محدوده سنی و همچنین برای زنانی که سابقه بارداری ندارند، قابل استفاده است. در این زمینه حتما باید با پزشک مشورت کنید. اما افرادی که تزریق ضدبارداری برایشان مناسب نیست شامل موارد زیر است:
- کسی که احتمال میدهد باردار باشد.
- کسی که نمیخواهد در پریودش تغییر ایجاد شود.
- فردی که قصد دارد سال آینده باردار شود.
- فردی که بین پریودها یا بعد از رابطه جنسی خونریزی با منشا ناشناخته دارد.
- کسی که بیماری عروقی یا سابقه بیماری عروقی و سکته قلبی و مغزی دارد.
- شخصی که مبتلا به سرطان پستان است یا در گذشته بوده است.
- کسی که ریسک ابتلا به پوکی استخوان دارد.
علایم هشداری:
در طی دوران تزریق، علائم خاصی را باید جدی بگیرید و حتما به پزشک خود اطلاع بدهید. این علائم شامل موارد زیر است:
- افسردگی شدید
- میگرن دارای علائم
- درد بلندمدت یا خونریزی شدید در نقطه تزریق
- زردی چشم یا پوست
- خونریزی بسیار سنگین یا غیرمعمول پریود
معایب و محاسن تزریق ضدبارداری
محاسن:
- هر تزریق وابسته به نوع آن بین یک تا سه ماه دوام دارد.
- مزاحمتی برای رابطه جنسی ایجاد نمیکند.
- برای کسانی که امکان استفاده از شیوههای استروژنی را ندارند مناسب است.
- برای شیردهی خطری ندارد.
- با داروهای دیگر تداخلی ندارد.
- فواصل زمانی تزریق طولانی است.
- ممکن است پریودهای دردناک و سنگین را تسکین و علائم سندروم پیشاقاعدگی را در برخی زنان کاهش دهد.
معایب:
- برای عدهای ممکن است تغییرات و اختلالات قاعدگی ایجاد کند، یعنی پریود را نامنظم، سنگین و سبک یا به طور کلی متوقف کند.
- از شما در مقابل بیماریهای مقاربتی محافظت نمیکند.
- پس از توقف تزریق، تا حدود یک سال طول میکشد که پریودها به حالت عادی برگردد و دوباره توان باروری را بدست بیاورید.
- برخی ممکن است با تزریق ضدبارداری دچار افزایش وزن شوند.
- ممکن است سبب عوارضی مانند سردرد، آکنه پوستی، ریزش مو، کاهش میل جنسی، حساسیت پستان، حالت تهوع، افسردگی و نوسانات خلقی شود.
- عوارض ممکن است تا زمان اثرگذاری تزریق یعنی تا حدود ۳ ماه هم باقی بماند. اما پس از توقف تزریق از بین میرود.
- در مواردی نادر تزریق ضدبارداری ممکن است به واکنش حساسیت منجر شود.
- برخی عوارض مثل پوکی استخوان، در صورت استفاده طولانیمدت از این دارو، بطور نادر دیده شدهاند.
منابع:
https://www.nhs.uk/conditions/contraception/contraceptive-injection/
http://drleilanematollahi.com/NewsDetails.aspx?id=502
https://www.plannedparenthood.org/learn/birth-control/birth-control-shot