مراقبت‌های بعد از سقط جنین
موانع اقتصادی و اجتماعی، عامل اصلی کاهش نرخ باروری در جهان
۲۲ خرداد ۱۴۰۴
زاگاه- سقط جنین ممکن است به هر دلیلی رخ دهد: ناخواسته، اقتصادی، یا شخصی. مراقبت‌های پس از سقط جنین بخش اساسی از خدمات سلامت باروری است که برای نجات جان زنان و ارتقاء سلامت آنان طراحی شده است. این مراقبت‌ها شامل مدیریت عوارض سقط جنین، ارائه خدمات پیشگیری از بارداری، و حمایت‌های روانی-اجتماعی می‌شود. سقط جنین ناایمن یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر مادران در سراسر جهان است، و ارائه مراقبت‌های پس از سقط جنین می‌تواند این مرگ‌ومیرها را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد.
پس از سقط جنین، مراقبت جسمی و عاطفی اهمیت زیادی دارد.. استراحت بسیار مهم است و بیشتر افراد می‌توانند ظرف یک یا دو روز به فعالیت‌های عادی خود بازگردند. درد و خونریزی امری طبیعی است که با استراحت، مصرف مسکن‌های بدون نسخه و استفاده از کیسه آب گرم قابل کنترل است. به مدت یک تا دو هفته از فعالیت‌های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. همچنین بسیار مهم است که مراقب علائم عفونت مانند تب یا درد شدید باشید و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید. حمایت عاطفی نیز بسیار حیاتی است و صحبت کردن با دوستان، خانواده یا مشاور می‌تواند به پردازش احساسات پس از سقط جنین کمک کند.
عوارض جانبی طبیعی:
خونریزی
تجربه افراد پس از سقط جنین متفاوت است. تجربه عدم خونریزی تا خونریزی شدید تا ۴ هفته بعد از سقط جنین طبیعی است. خونریزی می‌تواند در این مدت چندین‌بار شروع و متوقف شود.برخی افراد پس از سقط جنین اصلاً خونریزی ندارند، در حالی که در برخی دیگر ممکن است خونریزی بین ۲ تا ۶ هفته ادامه داشته باشد.
- خونریزی ممکن است لکه‌ای، قهوه‌ای تیره بوده و همراه با لخته باشد.
- معمولاً در چند روز اول بعد از سقط، خونریزی وجود ندارد؛ سپس به دلیل تغییرات هورمونی، ممکن است بین روز سوم تا پنجم خونریزی شدیدتری شبیه به عادت ماهانه و دردهای شکمی بیشتر آغاز شود.
- در صورت خونریزی شدید (خیس شدن کامل یک نوار بهداشتی بزرگ در عرض یک ساعت)، به مدت ۱۰ دقیقه ماساژ عمیق رحم* را انجام دهید، ایبوپروفن مصرف کنید، از کیسه آب گرم استفاده کرده و فعالیت خود را کاهش دهید.
- اگر خونریزی شدید بیش از سه ساعت ادامه داشت،به مراکز درمانی مراجعه کنید.
چطور ماساژ رحم انجام دهید:
ماساژ عمیق رحم پس از سقط جنین می‌تواند به کنترل خونریزی و دردهای انقباضی کمک کند. این ماساژ شامل وارد کردن فشار محکم با نوک انگشتان یا کف دست به شکل دایره‌ای یا حرکات به سمت پایین روی قسمت پایینی شکم، درست بالای استخوان شرمگاهی (پوبیس) است. این ماساژ را می‌توان هر بار به مدت چند دقیقه و چند بار در روز انجام داد، به‌ویژه در صورت وجود گرفتگی و درد شکمی یا خونریزی شدید. با این حال، اگر هنگام سقط جنین آی‌یو‌دی (IUD) قرار داده شده باشد، ماساژ رحم توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است باعث جابه‌جایی آی‌یو‌دی شود.
ترشحات
ترشحات ممکن است به این شکل باشند:
- بدون خونریزی، و رنگ آنها از قهوه‌ای تا سیاه متغیر باشد.
- حالت مخاطی داشته باشند.
اگر ترشحات همراه با خارش، درد، بوی بد یا شبیه به چرک باشند، با ما تماس بگیرید.
درد و گرفتگی
گرفتگی و دردهای شکمی طبیعی بوده و برای بازگشت رحم به اندازه طبیعی (پیش از بارداری) لازم است.
- در چند روز اول، گرفتگی‌ها ممکن است به‌صورت گاه‌به‌گاه، شبیه به دردهای قاعدگی باشند.
- گرفتگی‌ها ممکن است به‌ویژه بین روز سوم تا پنجم بعد از سقط افزایش یابد و همراه با خونریزی و دفع لخته باشد.
- این دردها معمولاً با مصرف ایبوپروفن، استفاده از کیسه آب گرم و استراحت کاهش می‌یابند.
برای تسکین دردهای شکمی، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- مصرف ۸۰۰ میلی‌گرم ایبوپروفن همراه با غذا یا شیر هر ۶ تا ۸ ساعت.
- نوشیدن مایعات گرم مانند چای یا کاکائوی داغ.
- قرار دادن کیسه آب گرم یا پد گرمایی روی شکم.
عوارض جانبی غیرطبیعی
اگر هر یک از علائم زیر را دارید، ممکن است دچار وضعیت اورژانسی شده باشید که لازم است به مراکز درمانی مراجعه کنید.
خونریزی شدید و طولانی
- خیس شدن کامل ۲ عدد نوار بهداشتی بزرگ (مکسی) یا بیشتر در هر ساعت، به مدت ۲ ساعت متوالی
- دفع لخته‌های خون بزرگ‌تر از اندازه یک لیمو
- درد شدید و گرفتگی‌های شکمی
- درد شدید یا گرفتگی که با مصرف دارو تسکین پیدا نکند.
دمای بدن
- لرز و تب بالای ۳۸.۳ درجه سانتی‌گراد (۱۰۱ درجه فارنهایت) بعد از روز سقط جنین.
سایر علائم
- تهوع، استفراغ و یا اسهالی که بیش از ۲۴ ساعت ادامه یابد.
- احساس سرگیجه یا غش کردن.
- ترشحات واژینال با بوی بد.
- افسردگی که بهبود پیدا نکند.
- احساس تداوم حاملگی (خستگی، تهوع صبحگاهی یا حساسیت سینه‌ها) بیش از دو هفته بعد از سقط جنین.
پیشگیری از عفونت
عفونت در رحم و لوله‌های فالوپ شایع‌ترین عارضه پس از سقط جنین است. علائم عفونت شامل موارد زیر است:
- تب بالای ۳۸.۳ درجه سانتی‌گراد
- درد شکمی که متفاوت از گرفتگی‌های معمول باشد
- ترشحات با بوی بد
چه باید کرد:
- اگر احساس تب دارید، دمای بدن خود را به مدت ۴۸ ساعت، روزی دو بار اندازه‌گیری کنید. اگر دمای بدن بیش از ۳۸.۳ درجه بود و این وضعیت بیش از ۱۲ ساعت ادامه یافت، به پزشک مراجعه کنید.
- آنتی‌بیوتیک تجویزشده توسط پزشک را کامل مصرف کنید.
- به مدت دو هفته رابطه جنسی نداشته باشید.
- به مدت دو هفته از تامپون استفاده نکنید.
- به مدت دو هفته از دوش واژینال استفاده نکنید.
مراقبت‌های روانی
افراد پس از سقط جنین ممکن است طیف گسترده‌ای از احساسات را تجربه کنند.
- احساساتی مانند آسودگی، ناراحتی، شادی و یا افسردگی شایع است و ممکن است به‌دلیل تغییرات هورمونی بعد از سقط، این احساسات بسیار شدید باشند. معمولاً این احساسات چندان طولانی‌مدت نیستند.
- ممکن است شریک زندگی یا والدین شما نیز احساسات مشابهی را تجربه کنند. صحبت کردن درباره این احساسات با شریک زندگی یا والدین می‌تواند مفید باشد.
- برخورداری از حمایت عاطفی و همراهی افرادی که بتوانید با آنها صحبت کنید بسیار مهم است.
- نوشیدنی های آرام‌بخش مثل چای بابونه می‌توانند کمککننده باشند.
- اگر پس از چندهفته همچنان حالات افسردگی و یا احساسات شدید ادامه داشت، بهتر است با تراپیست مشورت کنید.
داروها
- داکسی‌سایکلین ، آزیترومایسین و فلاژیل (Flagyl)- مترونیدازول، آنتی‌بیوتیک‌هایی که هستند و برای پیشگیری از عفونت تجویز میشوند. آنها را دقیقاً طبق دستورات درج‌شده روی برچسب دارو مصرف کنید.
- مترژین (Methergine) / ارگوتامین (Ergotamine)- این داروها به کوچک شدن رحم و بازگشت آن به اندازه طبیعی کمک می‌کنند. هر ۸ ساعت یک قرص مصرف کنید و تا پایان دوره دارو را ادامه دهید.
- ایبوپروفن (Ibuprofen)- این دارو برای کنترل درد و گرفتگی شکم است. هر ۸ ساعت یک قرص ۸۰۰ میلی‌گرمی همراه با غذا یا شیر مصرف کنید. فقط در صورت نیاز استفاده شود.
استراحت و دوران بهبودی
بیشتر عوارض جانبی طبیعی با استراحت قابل مدیریت هستند، اگرچه بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند یک یا دو روز پس از سقط جنین فعالیت‌های خود را کاهش دهند تا بتوانند به سطح عادی فعالیت بازگردند. به بدن خود گوش دهید و اجازه دهید وضعیت بدنی‌تان راهنمای شما باشد.
- حتی اگر احساس خوبی دارید، در هفته اول از انجام ورزش یا فعالیت‌های شدید خودداری کنید.
- بازگشت به فعالیت‌های زیاد (مانند رفتن به محل کار) ممکن است باعث افزایش دردهای شکمی و خونریزی شود.
- حساسیت و ورم سینه یا قفسه سینه ممکن است تا دو هفته ادامه داشته باشد.
- برای کاهش ترشحات از تحریک نوک سینه‌ها خودداری کنید.
- دفع لخته‌های خون، به‌ویژه هنگام برخاستن از تخت خواب، امری طبیعی است.
- بیشتر علائم بارداری معمولاً ظرف ۲۴ ساعت پس از سقط شروع به از بین رفتن می‌کنند و تهوع معمولاً تا روز سوم برطرف می‌شود.
- حداقل به مدت ۲ هفته از رابطه جنسی همراه با مقاربت خودداری کنید.
- اجسام سنگین حمل نکنید.
- فعالیت‌های فیزیکی سنگین انجام ندهید.
- ورزش سنگین نکنید.
- استخر عمومی نروید.
- تامپون استفاده نکنید.
- فنجان قاعدگی استفاده نکنید.
علائم بارداری مانند حساسیت، بزرگ شدن یا ترشح سینه‌ها، تکرر ادرار، خستگی و تهوع معمولاً طی یک ماه آینده از بین می‌روند. توجه داشته باشید که حساسیت سینه معمولاً آخرین علامتی است که از بین می‌رود.
تست بارداری پس از سقط جنین
معمولاً توصیه می‌شود حداقل سه هفته پس از سقط جنین برای انجام تست بارداری صبر کنید. اگرچه برخی از علائم بارداری ممکن است ظرف یکی دو هفته از بین بروند، اما هورمون بارداری (hCG) می‌تواند تا ۳ تا ۴ هفته پس از سقط در بدن باقی بماند. اگر تست بارداری زودتر از این زمان انجام شود، ممکن است نتیجه‌ی مثبت کاذب بدهد.
احتمال بارداری مجدد پس از سقط جنین
سقط جنین بر باروری شما تأثیری نمی‌گذارد. شما می‌توانید خیلی زود پس از سقط دوباره باردار شوید؛ در واقع، ممکن است تخمک‌گذاری تنها پنج روز پس از انجام سقط رخ دهد، بنابراین ممکن است قبل از شروع اولین قاعدگی بعد از سقط، دوباره باردار شوید. برای جلوگیری از بارداری مجدد، حتما از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
