تابوی شیردهی در مکان عمومی؛ «حال بهم زن!»، خودت را بپوشان!
رحم مصنوعی ابزاری برای رهایی زنان؟
۰۱ تیر ۱۴۰۲
روایت یک زایمان؛ «۷۲ ساعت درد کشیدم، سر بچه توی رَحِم نچرخید»
۱۴ تیر ۱۴۰۲
زاگاه- شیردهی به بچه در فضای عمومی با وجود طبیعی و ضروری بودن، اغلب با شماتت و انتقاد مواجه می‌شود. این درحالی است که مادری و شیردهی تنها به خانه محدود نمی‌شود. مادر نمی‌تواند تا زمانی که به کودکش شیر می‌دهد با فرزندش در خانه محبوس شود یا مجبور باشد هرجایی که می‌رود در جست‌وجوی مکانی دنج باشد. چه راهی برای زنان باقی می‌ماند؟ برخی از زنان شیر می‌دوشند و آن را با خود به بیرون از خانه می‌برند. برخی دیگر وقتی بیرون هستند به کودکشان شیرخشک می‌دهند. گروهی نیز پستان خود را با شال و پتو می‌پوشانند.
آیا شما هم تاکنون برای شیردادن به فرزندتان در محیطی عمومی مورد قضاوت، شماتت و یا نگاههای آزارگرانه قرار گرفته‌اید؟ این قضاوت و شرم چطور پدید آمد؟
ننگ تغذیه نوزادان با شیر پستان، به قرن ۱۸ میلادی برمی‌گردد، زمانی که دولت‌ها در اروپا متوجه کمبود نیروی کار در نتیجه نرخ بالای مرگ‌و‌میر در میان نوزادان تازه به‌دنیاآمده شدند. در آن‌زمان دایه‌داشتن در میان طبقات بالاتر جامعه به عنوان یکی از دلایل این مسئله شناخته شد. زنانی که از نوزادان دیگران نگهداری می‌کردند و به آنها شیر می‌دادند. بنابراین کارزاری علیه این رسم در میان مردم طبقات بالا راه‌اندازی شد.
در طول قرن نوزدهم، بر اثر تبلیغات و بازاریابی، «پستانِ» زن با میل جنسی گره خورد. این مساله به جنسی‌شدن پستان منتهی و باعث شد تا شیردهی در محیط عمومی به عنوان امری «نامناسب» و «حال‌بهم‌زن» قلمداد شود. در همان زمان غذای فرآوری‌شده به‌طور گسترده در دسترس قرار گرفت و به خلق استانداردهای جدیدی علیه شیردهی با پستان منجر شد.
چرا غالبا دیدن سینه عریان یا نیمه‌عریان زن در بیلبوردها، تبلیغات، مجله‌ها، فیلم‌ها و حتی در ساحل در کشورهای غربی مردم را معذب نمی‌کند؟ چون در نظام سرمایه‌داری سینه زنان بهتر است نماد جنسی‌شده باقی بماند؛ نظامی که در آن اقتصاد جراحی‌های زیباییِ پستان، به سینه‌‌ی جنسی تعلق دارد، پستان مادرانه که کارکردی برای سرمایه‌داری ندارد، بهتر است در خانه یا گوشه‌ای دنج و دور از دید عموم در دهان کودک گذاشته شود.
در یک فروم ایرانی با عنوان «بچه شیردادن در جمع؟ نظر شما چیه؟» زنان متعددی دراین‌باره نظر داده‌اند. اکثریت زنان شیردادن در جمع را «زشت» و «چندش‌‌آور» توصیف کردند. برخی نوشته بودند به کودکانشان شیرخشک دادند چون از شیردادن در جمع و نگاه زنان و مردان مشمئز می‌شدند. پوشاندن سینه با شال و روسری هم برای برخی از زنان کافی نبوده تا به کودکانشان در جمع شیر دهند. حتی برخی نوشته بودند که خودشان از دیدن زنانی که در جمع با پوشاندن سینه‌هایشان شیر می‌دادند، معذب می‌شدند.
یکی از کاربران نوشته است: «خدایی قبول کنید بیرون‌انداختن سینه‌شون حتی به بهونه شیردادن از بی‌حیاییه…آدم خصوصی‌ترین چیزشو بذاره تو معرض دید؟….خب با شال، روسریت، بپوشون اضافه رو…» یک کاربر دیگر نوشته است: «بعضی خانوم‌ها دور از حضور خانوم‌های اینجا، دوس دارن خودشونو به نمایش بذارن، خوب یکم رعایت کنن بد نیس.»
در یک فروم هلندی نیز با عنوان «شیردادن در ملاءعام» زنان بسیاری با شیردهی در ملاءعام بدون پوشاندن سینه مشکل داشتند و آن را «نابه‌جا» و «معذب‌کننده» توصیف کرده‌اند. در اینجا زنان به همدیگر راهکارهایی را توصیه می‌کنند که در خارج از خانه به کودکانشان شیر بدهند اما با استفاده از شال و پتو یا تکه پارچه‌ای پستان خود را بپوشاند.
گفتمانی که در آن شیر مادر دادن به کودک را در خانه می‌ستاید اما در بیرون از خانه معذب‌کننده قلمداد، زنان را اغلب یا به شیرخشک دادن و یا به خود‌سانسوری و پوشاندن سینه‌هاشان می‌کشاند.
در فمینیسم معاصر، مادرها برای شرم‌زدایی از عمل شیردهی در فضای عمومی از طریق جنبشی به نام «لاکتیویسم» (ترکیبی از لاکتیشن به معنی شیردهی و اکتیویسم) به مبارزه با قضاوت و شماتت عمومی در این مورد پرداختهاند. آنها با جمع‌شدن در محیط‌های عمومی و شیردهی به فرزندانشان تلاش کردند تا به تابوزدایی از امر شیردهی در مکان‌های عمومی کمک کنند. هدف از این جنبش این بود که با شرم‌آور دانستن شیردهی در فضای عمومی مبارزه کرده و این مساله را عادی‌سازی کند.
همچنین کمپین brelfie# نیز یکی از ابتکارهای تابوشکنی شیردهی در ملاءعام مادران است. مادران در این کمپین با گرفتن عکس از شیردهی و انتشار آن در شبکه‌های اجتماعی می‌کوشند که این تابو را بشکنند و به مادران و زنان دلگرمی دهند که شیردهی در همه جا ممکن است.
دو سال پیش نیز دو نماینده حزب کارگر در پارلمان انگلیس، کارزاری را راه‌اندازی کردند تا به اذیت و آزار زنانی که در فضای عمومی به فرزندشان شیر می‌دهد، پایان داده شود. هدف این کارزار نگارش اصلاحیه‌ای بر قانون چشم‌چرانی بود که در سال ۲۰۱۹ به تصویب رسید. قانونی که به ممنوعیت بالا زدن دامن معروف است و عکاسی از اندام جنسی و باسن زنان در فضاهای عمومی را جرم‌انگاری کرده است اما عکاسی از بالاتنه را شامل نمی‌شود. استلا کریسی یکی از دو نمایندهای که این کارزار را به راه انداخت در این رابطه گفته بود:«زنان باید بتوانند هر زمان که می‌خواهند به فرزندان خود شیر بدهند، بدون اینکه مورد آزار قرار بگیرند. او همچنین گفته بود که پیام‌های متعددی از مردم در این زمینه دریافت کرده است. از سوی زنانی که هنگام شیر دادن، تجربه‌هایی آزاردهنده داشته‌اند: «از پیام‌هایی که دریافت کرده‌ام می‌توانم بگویم که این اتفاقات بیش از آنچه که تصور می‌شود رخ می‌دهند. ما باید غیرقابل پذیرش بودن این رفتارها را به رسمیت بشناسیم.»
باید توجه داشت که همه مادران نمی‌توانند از سینه به فرزندانشان شیردهند و برخی نیز خودخواسته اینکار را نمی‌کنند. این انتخاب هر مادری است که چگونه فرزندش را تغذیه کند. شیردهی به کودک، کنشی خصوصی نیست. اگر مادر هستید یا روزی مادر خواهید شد و اگر تصمیم گرفتید به کودکتان شیر مادر دهید، تابوی شیردهی در جمع را بشکنید.کار ساده‌ای نیست اما حق طبیعی شما و فرزندتان است.
منابع:
– صفحه فمینیست
