راه‌حل‌های فمینیستی برای دورزدن مقررات سختگیرانه سقط جنین -

ویرانگر؛ تابوی نانوشته مرگ نوزاد

۰۴ اردیبهشت ۱۴۰۱

دسترسی به سقط جنین برای بارداری حاصل از تجاوز در عمل غیرممکن است

۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۱

۰۷ اردیبهشت ۱۴۰۱

دسته‌ها

برچسب‌ها

زاگاه- در حالیکه محدودیت‌های اعمال‌شده بر حق سقط خودخواسته جنین روزبه‌روز در آمریکا افزایش می‌یابد. تعداد بی‌سابقه‌ای از لوایح ضد سقط جنین در مجالس قانونگذاری ایالات سرتاسر کشور به تصویب رسیده‌اند یا تحت بررسی هستند. ایالت تگزاس پاییز سال گذشته، قانون SB8 را به تصویب رساند که سقط جنین را بعد ۶ هفتگی ممنوع کرده است. در حالیکه بسیاری از زنان اصلا ممکن است پیش از ۶ هفته از بارداری خود باخبر نشوند. این قانون هم‌چنین پزشکان را از فراهم کردن قرص سقط‌ جنین پس از هفته هفتم بارداری منع می‌کند و برای کسانی که قرص ارسال می‌کنند مجازات حبس و جریمه نقدی تا ۱۰ هزار دلار در نظر گرفته است. تصویب این قانون به تدوین زنجیره‌ای از لوایح محدودکننده حقوق باروری در میانه غربی و جنوب آمریکا منجر شد.

هم‌زمان با این تحولات، اعتراضات گسترده سراسری به رهبری کنشگران فمینیست، در آمریکای لاتین به جرم‌زدایی از سقط جنین در کشورهایی چون آرژانتین(۲۰۲۰)، مکزیک(۲۰۲۱) و کلمبیا(فوریه ۲۰۲۲) منجر شد. کشورهایی که به لحاظ تاریخی کاتولیک بوده‌اند. محدودیت‌های اعمال ‌شده بر حق سقط جنین در آمریکا، برای دسترسی به سقط جنین، از طریق مرزهای جنوبی به کنشگران مکزیکی متوسل شده‌اند.

«مدل همراهی» برای کمک به زنان آمریکایی

پیش از جرم‌زدایی از سقط جنین در مکزیک، فمینیست‌ها آموخته بودند که علی‌رغم قوانین و موانع موجود، خدمات مراقبتی به زنان خواهان سقط جنین ارائه بدهند. گروه‌های «همراهی برای سقط جنین» در دهه ۱۹۸۰ در برزیل از طریق شبکه‌های درگوشی و دهان‌به‌دهان، شکل گرفتند و از آن زمان در سرتاسر آمریکای لاتین گسترده شده‌اند. این گروه‌ها از همراهی‌های فردی توسعه پیدا کردند و توانستند از طریق ابزارهایی مانند واتس‌اپ برای متقاضیان قرص سقط جنین و خدمات روان‌درمانی و عاطفی در طی فرایند سقط خودخواسته فراهم کنند.

مدل همراهی شیوه‌ای از ارائه خدمات مراقبتی مربوط به سقط جنین (از جمله مشاوره پزشکی، حمایت عاطفی و روان‌درمانی، و …) و یک جنبش کنشگری سیاسی رادیکال است که به افراد کمک می‌کند فارغ از شرایط قانونی، فرهنگی و … به سقط جنین ایمن دسترسی پیدا کنند و از خودمختاری باروری برخوردار شوند. این خدمات برآمده از کنشگری مستقل و اجتماع‌محور و فارق از استیگما، قضاوت و خشونت است. شواهد متاخر نشان می‌دهد که سقط جنین از طریق خودتجویزی قرص به همراه حمایت فمینیستی بسیار امن و موثر است. این همراهان فمینیست، آموزش‌دیده‌اند، داوطلبانی از جامعه پزشکی به همراه دارند و داروهای معتبری را که مورد تایید سازمان جهانی بهداشت قرار گرفته، فراهم می‌کنند.

Verónica Cruz, a leading reproductive rights activist in Mexico, speaking with women in Texas.

ورونیکا کروز

کنشگران مکزیکی از همین مدل برای کمک به زنان آمریکایی استفاده می‌کنند. ورونیکا کروز، بنیانگذار گروه Las Libres می‌گوید که سازمان تحت مدیریتش از آغاز سال ۲۰۲۲ به صدها زن آمریکایی برای دسترسی به سقط جنین کمک کرده است. این سازمان پیش از جرم‌زدایی از سقط جنین در مکزیک، سال‌ها در مقابل ممنوعیت‌ها نافرمانی کرده به هزاران زن برای دسترسی به سقط جنین کمک کرده بود. کروز در سال ۲۰۰۰، در خانه‌های متخصصان زنان می‌رفت و از آنها درخواست می‌کرد که برای بارداری‌های ناشی از تجاوز سقط جنین انجام بدهند. همین فعالیت‌ها کمک کرد که او بتواند سازمانش را پایه‌گذاری کند.

در آن زمان قیمت قرص‌های سقط جنین بسیار بالا بود و به همین دلیل کروز یک استراتژی ابداع کرد. به این شکل که یک زن که از پس پرداخت هزینه برمی‌آمد قرص را تهیه می‌کرد و پس از مصرف، باقیمانده را در اختیار زنی کم‌برخوردارتر قرار می‌داد و خودش هم در فرایند سقط جنین برای او مشاوره و همراهی فراهم می‌کرد. و اینگونه بود که اولین شبکه‌های همراهی شکل گرفت. کروز می‌گوید هدفش صرفا دسترس‌پذیر ساختن سقط جنین نبوده، بلکه تلاش داشته هر زن مکزیکی به فردی تبدیل شود که بتواند حامی و کمک‌دهنده زنان دیگر برای انجام سقط جنین باشد.

اعضای این گروه همگی جعبه‌های دارو در اختیار دارند که یا خریداری شده‌اند یا توسط کمک‌های مردمی به آنها اهدا شده است. این جعبه‌ها را در ماشین‌ها، خانه‌ها و حتی جیب‌های خود نگهداری می‌کنند. به هر زنی که برای کمک به گروه مراجعه می‌کند یک «همراه» اختصاص داده می‌شود. این همراه قرص را در اختیار متقاضی سقط جنین قرار می‌دهد و در لحظه‌ به لحظه فرایند او را حمایت می‌کند.

Mifepristone and misoprostol, the medications used and distributed by Las Libres for at home abortions.

زمانی که قانون SB8 در تگزاس به تصویب رسید، این گروه تصمیم گرفت خدمات خود را در اختیار زنان آمریکایی بگذارد و از این رو با سازمان‌های مدافع سقط جنین در آن ایالت ارتباط برقرار کرد. در ماه‌های بعدی خبر به ایالات دیگری که در حال بررسی لوایح مشابه بودند رسید و تعداد زنانی که برای دسترسی به سقط جنین به کنشگران متوسل می‌شدند افزایش یافت.

ارسال قرص سقط جنین به آمریکا

گروه Las Libres به خانه‌های افراد در آمریکا قرص ارسال می‌کند و در طی فرایند سقط جنین از طریق مکاتبه، تماس تلفنی و ویدئویی از آنها حمایت می‌کند. این گروه‌ قرص‌ها را رایگان ارسال می‌کند در حالیکه در آمریکا ممکن است به طور میانگین ۵۵۱ دلار هزینه بردارد. علی‌رغم مخاطرات حقوقی این کنش‌ها از جمله مجازات حبس، کروز می‌گوید سازمان به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد چرا که حقوق باروری را حقوق بشر می‌داند و تمامی افراد مستحق خدمات درمانی هستند: «ما نمی‌ترسیم و مجازات را به جان می‌خریم. تن و جان زنان بیش از قوانین آنها اهمیت و ارزش دارد.»

Las Libres تنها گروهی نیست که در مکزیک فعالیت می‌کند. جوانا لیبرتاد فعال فمینیست و از اعضای سازمان همراهی Las Confidentas می‌گوید سازمان‌های همراهی سقط جنین در مکزیک قرار است در ماه می جلسه هم‌اندیشی برگزار کنند و امکان افزایش دسترسی آمریکایی‌ها به سقط جنین را به بحث بگذارند. لیبرتاد می‌گوید هدفش این است که موضوع به گوش افراد بیشتری برسد و بدانند که به ازای ۲۵ دلار می‌توانند به سقط جنین دارویی امن و حمایت‌شده دسترسی پیدا کنند.

آمریکایی‌ها از طرق دیگری نیز قرص سقط جنین خریداری می‌کنند. برای مثال خدمات ارسالی آنلاین که سازمان اتریشی و غیرانتفاعی Aid Access در ازای ۱۰۵ دلار ارائه می‌کند. این سازمان پس از تصویب قانون SB8 در تگزاس، با افزایش ۱۷۴ درصدی درخواست‌ها مواجه شده است و هم‌چنان به خدمات‌‌رسانی ادامه می‌دهد. این سازمان قرص‌ها را از داروخانه‌ای در هند تهیه می‌کند. اما در حین اینکه تلاش برای ارتباط‌گیری و اطلاع‌رسانی توسط فعالان مکزیکی افزایش می‌یابد، دریافت کمک از مکزیک می‌تواند با توجه به قیمت‌های پایین دارو و ارسال رایگان توسط کنشگران به بهترین گزینه برای آمریکایی‌ها تبدیل شود.

توسل به مکزیک برای سقط جنین امر جدیدی نیست

آنچه که میان آمریکا و مکزیک جریان دارد، تکرار تاریخ است. گیلیان فرانک تاریخ‌نگار آمریکایی می‌گوید پیش از آنکه حکم تاریخی پرونده رو علیه وید سقط جنین را علیه حقوق اساسی اعلام کند، مکزیک راه نجات آمریکایی‌ها بود. پژوهش فرانک به این مسئله می‌پردازد که افزایش سقط جنین‌های پنهانی در اوایل قرن ۲۰ چگونه به بسیج روحانیون مسیحی برای کمک به زنان جهت سفر به مکزیک منجر شد. توریسم پزشکی به سمت مکزیک، بسیار منظم و سازمان‌یافته صورت می‌گرفت. بسته‌های مسافرتی که ارائه می‌شد گاهی شاتل و خوراکی هم برای مهمانان هتل‌ها فراهم می‌کرد.

سفر به مکزیک برای سقط خودخواسته جنین در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، هزاران دلار هزینه و مخاطرات فیزیکی به همراه داشت. اما توسعه داروهای سقط جنین، این فرایند را تسهیل کرده و نه تنها آنها را مقرون‌به‌صرفه، بلکه در بسیاری از موارد امن کرده است. امروز بسیاری از متقاضیان سقط خودخواسته نیازی به ترک منزل‌های خود نیز ندارند چراکه قرص‌ها مستقیما برایشان ارسال می‌‌شود. برخی از آمریکایی‌ها وقتی برای تعطیلات به مکزیک می‌روند، خودشان قرص‌ها را تهیه می‌کنند. یک زن تگزاسی می‌گوید زمانی که در سفر بوده قرص میزوپرستول را به قیمت ۲۰ دلار از داروخانه تهیه کرده است بدون اینکه از او سوالی بپرسند.

در حالیکه عبارت «سقط خودخواسته جنین ناامن» و «سقط جنین در خانه» تصویر مرگ و خطر را تداعی می‌کند، یافته‌های تحقیقی که اخیرا انجام‌شده نشان می‌دهد سقط جنین خودمدیریت‌شده با همراهی کنشگران آموزش‌دیده بر طبق مدل همراهی، می‌تواند به اندازه سقط جنین در کلینیک موثر و امن باشد. یافته‌های مطالعه‌ای دیگر که اخیرا بر روی ۹۰۰ نفر از نیجریه و آرژانتین صورت گرفته و در ژورنال پزشکی lancet منتشر شده است نشان داده که همراهی کردن متقاضیانی که به صورت خودمدیریتی سقط جنین انجام می‌دهند، در ۹۷ درصد موارد، شیوه‌ای بسیار موثر و امن بوده است و به سقط‌های کاملی منجر شده که نیاز به مداخلات جراحی اضافی نداشته‌اند. شناسایی و پیگرد قضایی زنانی که از این طریق اقدام به سقط می‌کنند نیز دشوار است.

اما درحالیکه کانال‌های زیرزمینی می‌توانند خدماتی حیاتی به متقاضیان سقط جنین ارائه بدهند، اما راه‌حلی همه‌جانبه و جامع محسوب نمی‌شوند. بسیاری از افراد باردار برای سقط جنین نیازمند جراحی هستند که باید توسط پزشک و متخصصان امر در کلینیک‌های مجهز صورت بگیرد. از طرفی دیگر بسیاری از افراد کم‌درآمد همچنان قادر نخواهند بود به چنین خدماتی دسترسی پیدا کنند.