اتحاد فمینیست‌های لهستانی در جهت فراهم کردن خدمات سقط جنین برای پناهجویان اوکراینی

زاگاه- فعالان حامی حق سقط جنین در لهستان اعلام کرده‌اند روزانه بین ۵ تا ۱۰ تماس تلفنی از سوی زنان باردار و پناهجوی اوکراینی دریافت می‌کنند. این زنان از کشوری که سقط جنین در آن منع نداشته مجبور به فرار شده‌اند و به کشوری پناه آورده‌اند که سقط جنین به جز در مواردی بسیار خاص در آن ممنوع است. همین موضوع نگرانی این زنان را تشدید کرده و شرایط ویژه‌ای به آنان تحمیل کرده است که به آن عادت ندارند. یکی از فعالان لهستانی می‌گوید زنان پناهجوی اوکراینی از اینکه نتوانند به بهداشت و حقوق باروری دسترسی داشته باشند، وحشت‌زده‌ و مضطربند و حتی از داوطلبان و کنشگران حاضر در اوکراین خبر رسیده زنانی که در بوچا مورد تجاوز قرار گرفته‌اند از آمدن به لهستان وحشت دارند.

گزارش‌ها و شواهد گردآوری شده توسط نهادهای حقوق بشری، حاکی از استفاده سیستماتیک نظامیان روسیه از تجاوز به مثابه سلاح جنگی است. دنیزوا از فعالان شبکه «سقط جنین بدون مرز» می‌گوید تاکنون چند زن اوکراینی باردار که مورد تجاوز قرار گرفته بودند برای دسترسی به سقط جنین از آنها کمک خواسته‌اند.

سازمان «رویای سقط جنین» که به زنان لهستانی برای دسترسی به سقط خودخواسته کمک می‌کند و عضو کالکتیو «سقط جنین بدون مرز» است اعلام کرده که روزانه حداقل ۵ تماس از سوی زنان اوکراینی پناهجو دریافت می‌کند. جنگ که آغاز شد این گروه زیرزمینی سریعا تمامی منابع آموزشی و اطلاع‌رسانی خود را به زبان اوکراینی و روسی ترجمه کرد که برای پناهجویان دسترس‌پذیر باشد. اطلاعاتی درباره چگونه دسترسی به داروها، سفارش دارو و … . المپیا یکی از اعضای این سازمان می‌گوید: «جنگ هولناک‌ترین زمان ممکن برای باردار بودن است. این افراد خانه و زندگی و امکانات خود را پشت سر رها کرده‌اند. دور از ذهن نبود که از ما کمک بخواهند.»

قانون لهستان سقط جنین را تنها در صورتیکه بارداری تهدید جانی برای زن داشته باشد یا بارداری ناشی از تجاوز باشد، مجاز می‌داند. متخصصان می‌گویند حتی در موارد مجاز هم به‌سختی می‌توان پزشکانی را پیدا کرد که حاضر به انجام سقط جنین باشند. سقط جنین برای زنانی که جنینشان دارای نقوص و ناهنجاری‌های شدید است نیز طبق قانون در لهستان ممنوع است.

فعالان حقوق زنان می‌گوید دسترسی به قرص‌های ضدبارداری اورژانسی هم در لهستان دشوار است. افراد برای تهیه قرص نیاز به نسخه و تجویز پزشک دارند که عموما هزینه بالایی دارد. در حالی که در اوکراین قرص اورژانسی را به راحتی می‌توان از داروخانه‌ها تهیه کرد. در اوکراین سقط جنین خودخواسته تا هفته دوازدهم بارداری مجاز است و پس از ۱۲ هفته نیز در مواردی از جمله به دلیل شرایط جسمانی و روانی زن، منع قانونی ندارد.

پیش از جنگ، زنان لهستانی برای دسترسی به سقط جنین به اوکراین سفر می‌کردند و حالا زنان اوکراینی پناهجو به کشوری فرار کرده‌اند که دسترسی به سقط جنین در آن غیرممکن است. برخی از گروه‌های ضد سقط جنین لهستانی حتی در مرز لهستان-اوکراین به پناهجویان بروشوهایی می‌دهند که رویش نوشته شده: «بزرگ‌ترین تهدید علیه صلح، سقط جنین است.» روی یکی دیگر از این بروشورها نوشته شده: «اگر یه زن مجاز باشد فرزند خود را بکشد، چه چیز ما را از کشتن یکدیگر منع خواهد کرد؟» از زمان آغاز جنگ در روز ۲۴ فوریه، بیش از دو میلیون اوکراینی که اکثریت زنان و کودکانند، به لهستان پناه آورده‌اند.

کاپورا از اعضای فدراسیون زنان و تنظیم خانواده می‌گوید این سازمان تاکنون ۳۰۰ تلفن از زنان اوکراینی دریافت کرده که خواهان کمک و نگران ممنوعیت دسترسی به سقط جنین بوده‌اند. این درخواست‌ها به‌قدری بوده که سازمان یک خط تلفن مجزا برای ارائه خدمات به پناهجویان اوکراینی تاسیس کرده است. این خط تلفن به کمک یک متخصص زنان و زایمان اوکراینی تاسیس‌ شده که پس از جنگ از اوکراین به لهستان پناه آورده و حالا به درخواست سازمان به زنان پناهجو مشاوره و خدمات مربوط به سقط جنین ارائه می‌دهد. حدود ۵۰ گروه فمینیستی در اوکراین و لهستان تاکنون از این خط تلفن باخبر شده‌اند و پناهجویان را برای دریافت کمک ارجاع می‌دهند.

کاپورا می‌گوید که سازمانشان با شبکه‌ای از پزشکان و متخصصان زنان در ارتباط است و همگی اعلام کرده‌اند که به طور رایگان به پناهجویان اوکراینی خدمات ارائه می‌دهند. این شبکه کمک می‌کند که زنان به قرص سقط جنین، قرص اورژانسی، لوازم پیشگیری از بارداری و نظارت پزشکی دسترسی پیدا کنند. کاپورا ادامه می‌دهد: «ما تمام تلاش خود را می‌کنیم که تا جای ممکن هزینه‌ داروها را پرداخت کنیم. امیدواریم کمک‌های مردمی به گونه‌ای ادامه پیدا کند که از پس پرداخت هزینه قرص برای تمامی زنان پناهجو بربیاریم.»

در دوران پاندمی اعضای شبکه «سقط جنین بدون مرز»، توانستند هزاران زن لهستانی را برای دسترسی به سقط جنین به کشورهای همسایه بفرستند. کاپورا می‌گوید از دست این شبکه خیلی کارها برمی‌آید.

در ماه دسامبر سال ۲۰۱۹، سه ماه پیش از آنکه کرونا به عنوان پاندمی جهانی اعلام شود، در واکنش به قوانین سختگیرانه ضد سقط جنین خودخواسته در لهستان، گروهی از زنان تشکلی به نام «سقط جنین بدون مرز» راه‌اندازی کردند. این گروه تاکنون به ۲۲۰۰ زن کمک کرده تا به اطلاعات، بودجه و ابزار لازم برای سقط خودخواسته امن دسترسی پیدا کند. چه از طریق خرید اینترنتی قرص‌های سقط جنین و چه از طریق تسهیل سفر زنان به کشورهایی که قوانین منع سقط خودخواسته ندارند.

بیشتر بخوانید:

– سقط جنین بدون مرز: پاسخی فمینیستی به قوانین سختگیرانه لهستان

– اعتصاب زنان لهستانی علیه قانون محدودسازی حق پایان خودخواسته بارداری

– از بازداشت زنی در ایالت تگزاس به دلیل سقط جنین، تا محاکمه یک فمینیست به دلیل تسهیل سقط جنین در لهستان

محدودیت‌های اعمال‌شده در دوران پاندمی و بسته شدن مرزها، فعالیت‌های این گروه را در معرض تهدید قرار داد. گروه‌های شدیدا محافظه‌کار در لهستان، از بحران کرونا برای پیشبرد دستور کار خود علیه سقط جنین خودخواسته استفاده کرده‌اند. اما این زنان سال‌ها در زمینه مبارزه برای حقوق باروری تجربه داشتند و می‌دانستند چطور باید اوضاع را تحت کنترل بگیرند.

این فعالیت‌ها در حالی ادامه دارد که کنشگران به‌خوبی می‌دانند چه عواقبی ممکن است در انتظارشان باشد. چندی پیش، ویدزینسکا که عضو گروه «رویای سقط جنین» است بابت «تسهیل سقط جنین» و «داشتن داروهای غیرمجاز» محاکمه شد. او ممکن است با مجازات تا سه‌سال حبس مواجه شود. سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرده که این اولین موردی است که یک کنشگر فمینیست در اروپا برای کمک به سقط جنین محاکمه می‌شود.

منابع:

1. Pregnant Ukrainian refugees struggle to access abortion after escaping war for Poland
2. From Russia’s bombs to Poland’s ‘war on women’
3. Poland’s Abortion Groups Are Getting Hundreds of Calls From Pregnant Ukrainians