درباره روان‏‌پریشی پس از زایمان؛ هذیان‌‎هایی که ذهن و بدن زنان را کنترل می‌‎کند!

زاگاه- خونی که از شیر حمام چکه می‏‌کرد، اولین علامتی بود که نشان می‌داد چیزی اشتباه است. چند روز بعد الکساندرا سوسک‏‌هایی را می‌دید که به سرعت از زیر تخت بیرون می‌آمدند. و کمی بعد عنکبوت‏‌هایی که روی دیوار بالا می‌رفتند.

یک روز در ماه می ۲۰۱۶، چهارماه پس از تولد اولین فرزندش، الکساندرا شروع به فریاد زدن کرد. آنقدر پریشان بود که مرتب می‌گفت شیطانی در اتاق است و یک بطری شراب را روی کف اتاق پرتاب کرد. همسرش به سرعت با اورژانس تماس گرفت و تلاش کرد تا مانع این شود که الکساندرا چاقو را از آشپزخانه بردارد و به خودش آسیب بزند.

چندساعت بعد آنها در راه انتقال به بخش تخصصی روانپزشکی بودند، جایی که الکساندرا تقریبا شش‌‎ماه در آنجا بستری بود و تیمی از روانپزشکان، پرستاران و درمانگران او را برای روان‌‏پریشی شدید پس از زایمان درمان می‌‏کردند. این اختلال روانی می‌تواند باعث توهمات و افکار هذیانی شود و اغلب حول محور فرزند تازه‌‎متولدشده می‏‌چرخد. این وضعیت نادر بطور کلی براثر ترکیبی از عوامل ژنتیکی، کم‌‎خوابی و تغییرات بیولوژیکی پس از زایمان اتفاق می‌افتد و گاهی چنان شدید است که زنان را به فکر آسیب رساندن به خود و یا فرزندشان می‌‏اندازد.

وندی دیویس، مدیر اجرایی سازمان غیرانتفاعی حمایت از مادران پس از زایمان (Postpartum Support International)، گفت: «عواقب نادیده گرفتن تشخیص روان‌پریشی پس از زایمان می‌تواند جدی باشد. هم مادر و هم کودکان در معرض خطر بالایی از آسیب هستند.»

در هفته‌های اول حضورش در واحد، الکساندرا هرگز با نوزادش تنها گذاشته نمی‌شد. در حالی که همه زنان مبتلا به روان‌پریشی پس از زایمان افکار آسیب رساندن به خود یا نوزادشان را تجربه نمی‌کنند، بیشتر آنها، مانند الکساندرا، هنگام ورود به بخش مادر و نوزاد به عنوان «پرخطر» شناخته می‌شوند. الکساندرا برای هفته‌‏ها به نظارت ۲۴ ساعته توسط دو نفر نیاز داشت. یکی برای او و یکی برای نوزادش که در گهواره‌‏ای کنار تختش می‏‌خوابید.

دکتر جایلز بریسفورد، که مسئول یک مرکز مادر و نوزاد در بیرمنگام انگلستان است، می‏‌گوید: «لحظات یا ساعاتی هستند که همه‌چیز خوب به نظر می‌رسد و سپس ناگهان آن‏ها کارهای عجیب و هولناکی انجام می‌‏دهند.» در دسامبر ۲۰۲۳، در یکی از موارد نادر آسیب در چنین مراکزی، مادری که در داربی انگلستان برای روان‏‌پریشی پس از زایمان تحت درمان بود، نوزاد ۵ ماهه‌‏اش را در حین پیاده‌‏روی بدون نظارت در یک پارک نزدیک به مرکز خفه کرد، در حالی که یک روانپزشک همان روز او را دیده و نشانه‏‌های بهبودی او را ثبت کرده بود.

مطالعات نشان می‌دهند که با درمان مناسب، تقریباً همه زنان از روان‌پریشی و افسردگی پس از زایمان بهبود می‌یابند. اما بسیاری از آنها مراقبت‌های لازم را دریافت نمی‌کنند، و این می‌تواند عواقب جدی به دنبال داشته باشد. لیندسی کلنسی، مادری از ماساچوست و پرستار بخش زایمان، سال گذشته سه فرزند خود را با بندهای ورزشی خفه کرد و سپس اقدام به خودکشی نمود. یک زن اهل کلرادو، آنا انگلوند، به‌تازگی به دلیل قتل پسر دوماهه‌اش در ژوئن ۲۰۲۳ به ۴۰ سال زندان محکوم شد. تصور می‌شود که هر دو زن درگیر روان‏‌پریشی پس از زایمان بوده‌اند.

در همین رابطه بخوانید:

• درباره افسردگی پس از زایمان (postpartum depression)

• افسردگی در دوران بارداری

به گفته کارشناسان این موارد نادر و ناراحت‏‌کننده از نوزادکشی این باور را بوجود آورده که زنان مبتلا به روان‎پریشی پس از زایمان، خطرناک هستند و نباید اجازه داشته باشند فرزندان خود را در آغوش بگیرند. اما جدا کردن نوزادان از مادران، هم برای مادر و هم برای نوزاد ضربه روحی سختی را ایجاد می‏‌کند. این یکی از عواملی است که بسیاری از زنان علائم خود را پنهان می‌‏کنند. دکتر بارنی کویل که مسئول بخش مادران در بیمارستان سنت‏جان در اسکاتلند است می‌گوید بیشتر زنان مبتلا به روان‏‌پریشی پس از زایمان اگر مراقبت‏‌های لازم را دریافت کنند، هیچ خطری برای فرزندانشان ندارند.

روث هانا، که در سال ۲۰۲۰ در یک مرکز مادر و نوزاد در گلاسکو بستری بود، می‌گوید: « شما نمی‌‏توانید به تنهایی بهبود پیدا کنید و سپس وارد نقش مادری شوید، نقشی که در وهله اول باعث تحریک و پریشانی‌‎تان شده است. »

هانا با همسر و نوزاد پسرش در اسپانیا زندگی می‌کرد. اضطراب و نگرانی او از آنجایی شروع کرد که تصور می‌کرد نوزادش به اندازه کافی رشد نمی‌‎کند. از شدت نگرانی خوابیدن را بطور کامل متوقف کرد و تغذیه نوزاد را از شیردهی با پستان به شیردهی با شیشه تغییر داد- تغییری که در موارد نادر می‌‏تواند باعث نوسانات هورمونی و مشکلات روانی شود. او سپس صداهایی را در ذهنش می‌شنید که می‏‌گفتند فرزندش دارای نقض است یا اینکه یک موجود بیگانه است.

او نگرانی‏‌هایش را با یک روانپزشک متخصص در میان گذاشت اما صرفا با تشخیص یک «نومادر نگران» مواجه شد و به خانه برگشت. درحالی‌که همچنان دفترچه‌‏ای را که در آن با وسواس از میلی‌‏لیترهای شیرخشک و زمان‏‌های دقیق تعذیه صحبت شده بود، در دست داشت. در خانه او تقریبا هر روز دچار حملات پنیک می‌شد. یک روز صبح پابرهنه و با لباس خواب از در خانه بیرون رفت، به اتوبان نزدیک شد و جلوی یک کامیون ایستاد. او می‏‌گوید:« یادم نمی‌‎آید که افکار خودکشی داشتم، فقط می‌خواستم این صداها را متوقف کنم.»

هانا در مارس ۲۰۲۰ در بخش عمومی بیمارستان روانپزشکی بستری شد. بخشی از این مرکز با دیواری بلند که بالای آن سیم خاردار بود محصور شده بود. خانواده به‌زودی به اسکاتلند، جایی که همسر هانا اهل آن بود، نقل مکان کردند تا او بتواند در یک مرکز مادر و نوزاد بستری شود. آنجا، پزشکان تشخیص دادند که هانا دچار روان‌پریشی پس از زایمان است. او بالاخره توانست خواب کافی داشته باشد، با مادری دیگر در آن بخش ارتباط برقرار کرد، و این دو پس از خواباندن نوزادانشان، شب‌ها شروع به پختن پای سیب می‌کردند.

پرستاران هنگام انجام کارهای ساده‌ای مثل تعویض پوشک پسرش از هانا فیلم می‌گرفتند و سپس آن فیلم‌ها را با هم تماشا می‌کردند. آنها می‌خواستند به او نشان دهند که او توانایی مراقبت از پسرش را دارد.

روان‌‎پریشی پس از زایمان چیست؟

زنان در اواخر بارداری و سال اول پس از زایمان بیش از هر زمان دیگری در زندگی‌شان در معرض ابتلا به بیماری‌های روانی هستند. آمارها نشان می‌دهند که یک نفر از هر هشت مادر جدید افسردگی پس از زایمان را تجربه می‌کند. این افسردگی معمولا با علائمی مانند غم شدید، بی‌خوابی و کناره‌گیری اجتماعی همراه است که می‌تواند در سال اول پس از تولد نوزاد ظاهر شود.

روان‌پریشی پس از زایمان بسیار نادرتر است — این اختلال بین یک تا دو زن از هر ۱۰۰۰ تولد در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این حال، برخی از کارشناسان می‌گویند که ممکن است این تعداد بیشتر باشد، زیرا اغلب زنان تشخیص درست پزشکی دریافت نمی‏‌کنند.

روان‌پریشی پس از زایمان با توهمات و هذیان‌هایی مشخص می‌شود که زنان را از واقعیت جدا می‌کند. علائم می‌تواند متفاوت باشد: برخی زنان ممکن است پرانرژی باشند، سریع‌تر از حد معمول صحبت کنند یا چندین روز بیدار بمانند. برخی دیگر ممکن است احساس افسردگی کرده و از نوزاد خود جدا شوند.علائم اغلب به‌صورت متناوب ظاهر می‌شوند. ممکن است زنی چیزی را ببیند یا بشنود که وجود ندارد، اما چند دقیقه بعد به‌طور کامل طبیعی به نظر برسد.

در برخی موارد، زنی که دچار روان‌پریشی پس از زایمان است ممکن است افکار آسیب رساندن به خود یا نوزادش را داشته باشد. این افکار می‌تواند شامل آنچه به عنوان توهمات دستوری شناخته می‌شود، باشد، جایی که زن صدای قدرتمندی را می‌شنود که به او دستور انجام یک عمل خاص را می‌دهد. در موارد نادر، هنگامی که زنان درمان مناسب دریافت نمی‌کنند، ممکن است بر اساس این افکار عمل کنند.

دکتر مارگارت اسپینلی، استاد بالینی روانپزشکی در دانشگاه کلمبیا که بیش از ۳۰ زن را ارزیابی کرده که به‌دلیل کشتن فرزندانشان در زمانی که دچار روان‌پریشی پس از زایمان بودند تحت محاکمه بودند، می‎‌گوید: «این هذیان‌ها ذهن و بدن آنها را تحت کنترل می‌گیرند. آنها مثل عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی می‌شوند.»

تحقیقات نشان می‌دهند زنانی که سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال دوقطبی دارند، با احتمال بیشتری در معرض ابتلا به روان‌پریشی پس از زایمان قرار دارند. این ممکن است اولین بروز اختلال دوقطبی باشد که فراتر از دوره پس از زایمان ادامه پیدا می‌کند. اما برخی تحقیقات نشان می‌دهند که حدود دو سوم از زنانی که دچار روان‌پریشی پس از زایمان می‌شوند، سابقه روانپزشکی قبلی ندارند. به همین دلیل است که کارشناسان می‌گویند توجه خانواده و دوستان به رفتارهای مادران تازه زایمان کرده، به‌ویژه در هفته‌های اول پس از تولد، بسیار مهم است.

منابع: 

https://www.nytimes.com/2024/10/09/well/postpartum-psychosis-pregnancy-what-symptoms-treatment.html

https://www.nytimes.com/2024/10/09/well/postpartum-psychosis-health-pregnancy-women.html