زندان جای وحشتناکی برای پریود شدن است

زاگاه- همزمان با روز جهانی بهداشت قاعدگی و کمپین راه‌اندازی‌شده در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ از پریود بگو، برخی از زنان زندانی سابق و معترضانی که در جریان اعتراضات سال ۱۴۰۱ دستگیر و زندانی شده بودند نیز به روایتگری در مورد تجربه پریود در زندان و بازداشت پرداختند. روایت‌هایی که بازداشت‌شدگان زن در مورد پریود تعریف می‌کنند همگی در چند نکته مشترک است. محدودیت دسترسی به اقلام بهداشتی و پولی بودن آن در زندان و بازداشتگاه‌‏ها، در حالی که مطابق آیین‌نامه، سازمان‏ زندان‌ها موظف است که اقلام بهداشتی مورد نیاز زنان زندانی را تامین کند. محدودیت دسترسی به داروهای مسکن و سرویس بهداشتی نیز یکی دیگر از مواردی است که زنان زندانی را در دوره پریود آزار داده است. همچنین زنان بازداشت‌شده نقل می‌‏کنند در شرایطی که پریود بوده‌‎اند، وادار شدند تا در هنگام ورود به زندان، در جریان بازرسی بدنی، حتی پد بهداشتی‌‏شان را نیز دربیاورند و با بدنی کاملا برهنه در مقابل زندانبان زن، بشین‌وپاشو انجام دهند.

کاربر لیلا که مدتی را در بند ۲۰۹ زندان اوین در بازداشت بوده است در مورد لحظه ورود به بازداشتگاه و تفتیش بدنی زندانیان نوشته است: «موقع بازداشت پریود بودم. بعد از تشکیل پرونده در اوین، زن زندانبان مرا به اتاق کوچک و بهم‌ریخته‌ای برد. گفت همۀ لباساتو دربیار! به لباس زیر که رسیدم گفتم پریودم. گفت اشکال نداره، لباس و پدت رو دربیار بنداز تو اون سطل، بهت شورت و پد جدید میدم. درآوردم. در حالی که پشتم را به زن کرده بودم رانهایم را بهم فشار می‌دادم که خون شُره نکند پایین. گفت یکبار بشین‌و‌پاشو کن! گفتم پریودم، ممکنه کثیف بشه زیرم. گفت طوری نیست. شورت و پد را بهم داد و گفت سریع بپوش که بریم. نگاهم از پشت پردۀ اشک به لختۀ خون کف اتاق بود.»

زن دیگری نوشته است: «من هم پریود به اوین رسیدم. البته از تعداد ضرباتی که مامور لباس شخصی با پوتین‌های بزرگش به واژنم زده بود پریود شده بودم. وقتی خواستم لباس زیرم رو هم در بیارم گفت کیسه‌ کنارت رو بذار زیرت بعد پاهاتو باز کن و بشین. و منی که از درد به خودم می‌پیچدم، مات و مبهوت بودم فقط.»

از طرف دیگر زندانیان زن بسیاری گزارش می‌‏کنند که پس از بازداشت و زندانی شدن، تا ماه‌ها پریودشان قطع شده است، یا دچار خونریزی‌های غیرعادی، دردهای شدید و سردردهای میگرنی شده‌‎اند. در زنان یکی از اولین اتفاقاتی که ممکن است در شرایط اضطراب و استرس رخ دهد، اختلال در چرخه عادت ماهیانه یا پریود است. ساعت‌‏های پرفشار بازجویی، بلاتکلیفی، نامعلوم بودن شرایط، شاهد رنج دیگران بودن، دلتنگی و بی‌خبری از خانواده و عزیزان، همه اینها زن زندانی را در موقعیتی قرار می‏‌دهد که بدن و هورمون‏‌هایش به سرعت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

یک زن زندانی می‌گوید: «پس از بازداشت، به‌مدت چهارماه پریودم قطع شده بود. در همه این مدت در بازداشتگاه امنیتی و تحت بازجویی بودم. چندباری هم به بهداری بازداشتگاه مراجعه کردم، اما تاثیری نداشت. انگار پریودم در یک اقدام اعتراضی قطع شده بود. اما همین بند‌آمدن هم باعث می‌‎شد تا تغییرات زیادی در بدنم اتفاق بیفتد و خلق و خویم بهم بریزد.»
او می‌گوید وقتی به پزشک بهداری گفته که چهارماه است پریود نشده، پزشک با ذکر اینکه طبیعی است و برای خیلی از زندانی‌ها چنین شرایطی پیش می‌آید، در اولین اقدام از او تست بارداری گرفته است. او می‌گوید که به پزشک متذکر شده که رابطه جنسی نداشته و احتمال حامله بودنش وجود ندارد، اما با این حال «اولین آزمایشی که انجام می‌دهند، آزمایش بارداری است. بعد اگر منفی باشد، شاید قرصی چیزی بدهند.»

او می‏‌گوید در دوران بازداشت، زنان زیادی را دیده که یا پریودشان به کلی قطع شده و ماه‏‌ها پریود نشده‌‏اند یا اینکه برعکس دچار خونریزی‏‌های شدید، درد زیاد و پی‌‏ام‌اس شدیدتری نسبت به دوران آزادی شده‌‎اند.

دشواری دسترسی به پزشک و همچنین شرایط بهداشتی در زمان پریود، مساله‌‎ای است که اکثر زندانیان زن آن را تجربه کرده‌اند. یک زندانی آزادشده از زندان قرچک می‏‌گوید: «مساله‌‏ای که کمتر به آن توجه می‏‌شود علاوه بر دسترسی به نوار بهداشتی و داروهای مسکن، دسترسی به حمام یا دستشویی در زمان پریود است. در زندان زنان قرچک، زنان زندانی همواره با مساله‌‏ای مثل نبودن آب گرم دست‌به‌گریبان هستند. گاهی چندین روز آب گرم قطع است یا فقط ساعات کمی در روز به آب گرم دسترسی داشتیم. بنابراین در چنین وضعی، موقعی که آب گرم می‌شد صف زندانیانی که می‌خواستند حمام کنند طولانی بود، چون می‌دانستند دوباره ممکن است چند روز آب گرم نباشد. در این شرایط، شما نمی‌‎توانید بهداشت‌تان را رعایت و از ابتلا به بیماری‌‎های مختلف جلوگیری کنید. یا مثلا توالت‌‏های زندان، با اینکه زندانیان همیشه سعی در تمیز نگه داشتن آن دارند، اما به هرحال عمومی است. دوره‌هایی که بند شلوغ است، حتی برای توالت رفتن هم صف وجود دارد و برای هر بار تعویض نوار بهداشتی و شستن خودتان باید مدتی را در صف بمانید.»

یک زندانی دیگر در همین رابطه در مورد بازداشتگاه ۲۰۹ می‏‌گوید: «در ۲۰۹ برای رفتن به توالت و حمام باید زنگی را که در سلول وجود دارد بزنیم. زندانبان از این طریق متوجه می‏‌شود که باید درِ کدام سلول را باز کند. در روزهای اوج دستگیری‌ها گاهی تا یک ساعت و بیشتر برای رفتن به توالت انتظار می‌کشیدیم. یعنی اگر پریود بودیم و نیاز به تعویض نوار بهداشتی داشتیم، باید از یکساعت قبل پیش‌بینی می‌کردیم که به موقع به توالت برسیم و به لباسمان پس ندهد. یا اینکه حمام سه روز در هفته بود و در مواقعی که بند خیلی شلوغ شده بود به دو بار در هفته کاهش پیدا کرده بود، این مساله رعایت بهداشت به خصوص در دوران پریود را برای زنان سخت‌تر می‌کرد.»

زاگاه پیش از این گزارشی در مورد وضعیت بهداشت قاعدگی زنان در شرایط بازداشتگاه و زندان با عنوان «بدن‌هایی که با ما رنج می‎کشند» منتشر کرده بود که در آن با شماری از زنان دستگیرشده در جریان قیام ژینا گفتگو کرده بود.