زنان جوان چینی و سرپیچی از حزب کمونیست
یک دسامبر، روز جهانی «ایدز»؛ سیاست‌‌هایی به قیمت جان و سلامت زنان
۱۰ آذر ۱۴۰۲
بوی واژن؛ طبیعی یا نشانه بیماری؟!
۲۱ آذر ۱۴۰۲
زاگاه- فشار برای ازدواج وقتی امی در اوایل بیست‌سالگی‌اش بود آغاز شد. زمانیکه ۲۵ ساله بود، والدین چینی اش او را متهم می‌کردند که ازدواج نکردنش، آبروی آنها را در خطر قرار داده است. پدرش هشدار می‌داد که زنان با رسیدن به سی‌سالگی ارزش کمتری از مردان دارند- چون براساس پروپاگاندای دولت چین- آنها زمان طلایی بچه‌دار شدن را از دست می‌دهند. وقتی امی ۲۹ ساله بود مادرش تهدید کرد که اگر او شوهر پیدا نکند، خودش را از ساختمان به پایین می‌اندازد.
در میهمانی‌های خانوادگی مانند سال نوی چینی، اقوامش او را آزرده کرده و می‌گفتند باید به آرامش یافتن کل خانواده‌اش کمک کند. در محل کارش، او به شدت تحت فشار قرار می‌گرفت تا بر سر قرارهای سازماندهی‌شده توسط شرکت برود. او می‌گوید همه اینها وحشتناک بود. امی واقعا مخالف ازدواج نبود، او خیلی ساده تا آن زمان نتوانسته بود فرد مناسبش را پیدا کند و نمی‌خواست فقط به خاطر فشار خانواده و یا بالا بردن نرخ تولد، تن به ازدواج بدهد.
امروز او همچنان مجرد است و در کارش که روابط عمومی است بسیار موفق است. او حالا ۳۴ ساله است و طبق آنچه دولت چین می‌گوید، دوران اولیه باروری یک زن را پشت سر گذاشته و فشار خانواده نیز بر او متوقف شده است.
«من داستان‌های مشابهی از زنان مجرد در سراسر چین می‌شنوم. جایی‌که تبلیغات جنسیت‌زده حکومتی، زنان مجرد بالای ۲۷ سال را به عنوان شنگ نو یا زنان باقی‌مانده برچسب‌گذاری می‌کند. در دوره‌ای که به دلیل پایان‌نامه دکترایم در رشته جامعه‌شناسی، در فاصله سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳، کار میدانی انجام می‌دادم، با افراد بسیاری صحبت کردم که در حال تحمل روابطی بودند که آن را نمی‌خواستند، و اغلب سازش‌های بزرگ، شخصی، مالی و شغلی انجام داده بودند. می‌خواستم به همه آنها بگویم که خودشان را از این روابط را خلاص کنند!»
اکنون بسیاری از زنان جوان چینی دقیقا همین‌کار را انجام می‌دهند. ازدواج و زایمان را به تأخیر می‌اندازند و یا بطور کلی از آن اجتناب می‌کنند. آنها مسیری را که زنان در سایر کشورهای مردسالار ثروتمندتر مانند ژاپن، کره جنوبی و تایوان رفته‌اند، تکرار می‌کنند.
بصورت فردی زنان چینی تمایلی ندارند که سیاست‌های رسمی را به چالش بکشند اما با انتخابشان برای تن ندادن به سیاست‌های تولیدمثلی حکومت، بطور جمعی یک مشکل رادیکال و جدی را برای حزب کمونیست چین ایجاد کرده‌اند. این حزب در مواجهه با کاهش جمعیت و رکود اقتصادی بلندمدت، از زنان چینی می‌خواهد که مطیع باشند و ضامن ثبات اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی باشند. در مقابل اما بسیاری از زنان در چین که نسبت به اوایل دوران کمونیستی، حالا آزادی‌های شخصی و کنترل بیشتری بر زندگی‌شان دارند، در مقابل چنین سیاست و خواسته‌ای مقاومت می‌کنند.
در اواخر ۱۹۷۰، حکومت چین برای کنترل جمعیتاش، سیاست تک‌فرزندی را اعلام کرد. اما این مساله منجر به کاهش زادوولد، پیری جمعیت و عدم تعادل جنسیتی شد، چراکه میلیونها جنین دختر به دلیل ترجیح سنتی داشتن فرزند پسر در جامعه چین، سقط شدند. (تا سال ۲۰۲۰، همچنان جمعیت مردان ۲۰ تا ۴۰ سال، حدود هفده‌ونیم میلیون بیشتر از زنان بوده است که طبق هشدار رسانه‌های دولتی می‌تواند تهدیدی جدی برای ثبات اجتماعی باشد.) همین نگرانی‌ها باعث شد تا از سال ۲۰۱۶، سیاست تک‌فرزندی در چین کنار گذاشته شود و به زوج‌های متاهل اجازه داده شود که دو فرزند داشته باشند. در سال ۲۰۲۱ شمار فرزندان مجاز در چین برای زوجها به سه نفر رسید.
اما رشد مورد انتظار محقق نشد. آمار رسمی ازدواج به مدت نه سال متوالی روندی کاهشی داشته است و در سال ۲۰۲۲ به پایین‌ترین رقم– از زمانی که دولت از سال ۱۹۸۶ اقدام به انتشار رسمی آمار آن کرد- رسیده است. آمار تولد نیز همچنان روند کاهشی دارد و در سال گذشته تنها ۹/۵۶ میلیون نوزاد در چین متولد شده‌اند که کمترین میزان از زمان تاسیس جمهوری خلق چین در سال ۱۹۴۹ است. جمعیت کشور در سال ۲۰۲۲ برای اولین‌بار در طول شش‌دهه کاهش یافت و باعث شد هند بتواند لقب پرجمعیت‌ترین کشور جهان را از آن خود کند.
بسیاری از مردان جوان چینی نیز از ازدواج اجتناب می‌کنند. اما به نظر می‌رسد این تغییر جمعیتی بیشتر از عدم تمایل روزافزون زنان برای انجام فداکاری و از خودگذشتگی در مورد حرفه و سبک زندگی‌شان و یا افزایش هزینه‌های آموزش کودکان است. یک نظرسنجی اخیرا نشان داده که زنان چینی نسب به مردان به شکل قابل توجهی دیدگاه منفی‌تری نسبت به ازدواج دارند. نظرسنجی لیگ جوانان کمونیست که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد، نشان می‌دهد که ۳۰/۵ درصد از جوانان شهری ۱۸ تا ۲۶ سال اعتقادی به ازدواج ندارند که ۷۳/۴ درصد از پاسخ‌دهندگان زن بوده‌اند.
این آخرین چیزی است که حزب می‌خواهد بشنود. درحالی که مائوتسه تونگ در نقل قول معروفش گفته بود «زنان نیمی از آسمان را بالا نگه می‌دارند» رئیس جمهوری شی جین پینگ به صراحت گفته است که منکوب کردن زنان برای پیاده‌سازی برنامه‌های مدرنیزاسیون چینی ضروری است. امسال، حکومت شروع به تشویق زنان برای ازدواج و داشتن فرزند کرد و در مهمترین گردهمایی سیاسی زنان در اکتبر، آقای شی خواهان «نوع جدیدی از فرهنگ ازدواج و فرزندآوری» شد که طی آن حزب به دنبال تاثیرگذاری بر جوانان برای بچه‌دار شدن است. سال گذشته برای اولین‌بار پس از ۱۹۹۷، حتی یک زن هم در میان ۲۴ عضو منصوب به دفتر سیاسی جدید حزب نبود.
اما سیاست‌های واپس‌گرایانه آقای شی در تقابل با واقعیت تلخ نقش سنتی زنان چینی است جدای از اینکه زنان پس از ازدواج باید از آزادی‌های شخصی و شغلیشان صرف نظر کنند، ازدواج می تواند برای زنان در چین بسیار خطرناک باشد. بسیاری از زنان در چین با خشونت خانگی مواجه می شوند و طلاق گرفتن در دادگاه نیز بسیار دشوار است. در سال ۲۰۲۱ حکومت قوانین مربوط به درخواست طلاق از طرف زنان را بازهم سخت‌تر کرد و زوجها می‌بایست پیش از رسمی کردن طلاق، ۳۰ روز صبر کنند.
حکومت آقای شی همچنین سرکوب گسترده‌ای را علیه جامعه مدنی به راه انداخته و آشکارا فمینیسم را برای جامعه چین خطرناک اعلام کرده است. سوفیا هوانگ ژوکین، فعال فمینیست و روزنامهنگار برجسته که در سال ۲۰۱۸ با ایجاد پلتفرمی در شبکه‌های اجتماعی برای گزارش موارد آزار جنسی، به راه‌اندازی جنبش می‌تو در چین کمک کرد، پس از دو سال بازداشت در سپتامبر با اتهاماتی مبهم مورد محاکمه قرار گرفت.
درگیری‌ها بر سر کنترل دوباره حکومت بر امر تولید مثل، پیامدهای زیادی برای حقوق زنان و آینده جمعیتی کشور خواهد داشت. حزب کمونیست، فمینیسم غربی را به عنوان تهدید خارجی برای اهداف برنامهریزی جمعیتیاش و نمونه‌ای از نفوذ خصمانه ایدئولوژی خارجی، معرفی کرده است. سانسور آنلاین محتواهای فمینیستی و همچنین تبلیغات زن‌ستیزانه دولتی نیز تشدید شده است.
اما با افزایش شمار دانشجویان زن در چین، علاقه آنان به موضوعات فمینیستی و دفاع از حقوق باروری نیز افزایش یافته است. زنان به حضور در فضاهای آنلاین برای به چالش کشیدن تبعیض جنسیتی، رفتار نابرابر و تبادل نظرات ادامه می‌دهند. با سانسور شدید صنعت نشر در چین، آثار ترجمهشده فمینیستهایی مانند اوئنو شیزوکو محقق ژاپنی به پرفروش‌ترین آثار در چین بدل شده است.
با شدت گرفتن مبارزه بر سر کنترل تولیدمثل، حکومت ممکن است سیاست‌های تشویقی را نیز برای افزایش نرخ تولد بکار بگیرد. اما باتوجه به ذهنیت آقای شی، این احتمال وجود دارد که همزمان حکومت فشارهایش را بطور کلی بر فمینیسم و حقوق زنان افزایش دهد. همین حالا هم انجام وازکتومی بسیار دشوار شده است.
اما گزینه‌های حزب کمونیست نیز محدود است. از طرفی نمی‌تواند زنان را مجبور به ازدواج و بچه‌دار شدن کند و همچنین بعید است که سیاست‌های سخت مهاجرتی خود را برای جبران کاهش نیروی کار، تغییر دهد. اعمال فشار بیشتر بر زنان یا اقدامات شدیدی مانند ممنوعیت پایان خودخواسته بارداری یا محدود کردن دسترسی به وسایل جلوگیری از بارداری می‌تواند مقاومت زنان را نیز شدیدتر کرده و یا حتی باعث خیزشی علیه حکومت شود. زنان جوان و تحصیلکرده‌ای که در اواخر سال ۲۰۲۲ نیز در چندین شهر آشکارا در خط مقدم اعتراضات علیه سیاست‌های ظالمانه دولت برای کنترل همه‌گیری بودند.
حزب کمونیست چین طی چندین دهه حیات خود با مخالفان زیادی روبرو بوده که به سرعت آنها را خاموش کرده و به فراموشی سپرده است. در کشورِ زنان جوان اما حالا رهبران مرد حزب ممکن است با سخت‌ترین چالش و رقبای خود در طول حیات حزب، مواجه باشند.
منبع: نیویورک‌تایمز
