پایان خودخواسته بارداری قدمتی چهارهزارساله دارد

زاگاه- پایان خودخواسته بارداری همیشه وجود داشته است. نزدیکترین سندی که در مورد سقط جنین خودخواسته وجود دارد به ۴۰۰۰ هزار سال پیش برمی‌گردد. حاملگی همیشه همراه با جستجو و به اشتراک‌گذاری راه‌های خاتمه دادن به آن بوده است. تا سال ۱۸۲۱ سقط خودخواسته جنین به شکل ساده وجود داشت و مانند حاملگی و دیگر مسائل مربوط به زنان به ماماها و سایر افراد مطلع واگذار می‌شد. حالا در دوره دیگری هستیم. دوره کاهش دسترسی به مراقبت‌های امن و قانونی برای سقط جنین که جرقه‌‌ای برای تلاش مشترک فعالان و سازمان‌های بزرگ ملی برای معکوس کردن این روند خطرناک شد.

پایان خودخواسته بارداری در زمان قدیم

دستورالعمل‌هایی برای انجام سقط جنین در کتاب مقدس آمده است. در اعدام ۵:۱۱ -۳۱ خداوند به موسی دستور می‌دهد که آزمایشی را برای یک زن خیانتکار ترتیب بدهد- NIV مراسمی که توسط کشیش‌ها علیه زنان متهم به خیانت به شواهرانشان اجرا می‌شد- این مراسم شامل نوشیدن «آب تلخ» است. معجونی که هرگونه بارداری که ناشی از رابطه با مردی غیر از شوهر است، را از بین می‌برد!

ریمی سولینگر مورخ و نویسنده کتاب «سیاست های بارداری: چرا همه ما باید بدانیم و عدالت باروری چیست؟ که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، وسعت روش‌های استفاده شده در طول زمان را شرح می‌دهد. جان ریدل در کتاب «پیشگیری از بارداری و سقط جنین از دنیای باستان تا رنسانس» از طریق تحقیقات شگفت‌آوری نشان می‌دهد که زنان از دوران مصر باستان تا قرن پانزدهم به ترکیبات گسترده‌ای از داروهای سقط جنین گیاهی و ضدبارداری تکیه کرده‌اند.

سازمانی با نام «چهارهزار سال برای انتخاب»، با تهیه یک جدول زمانی و با رجوع به آرشیو سلطنتی چین که اولین سند مکتوب از یک روش سقط جنین را دارد، پایان خودخواسته بارداری را تا سه هزار سال قبل از میلاد مسیح ردیابی کرده است.

هیتر آلت، موسس سازمان چهارهزارسال برای انتخاب می‌گوید: «زنان همیشه سقط خودخواسته جنین داشته و خواهند داشت. این برای وجود انسان حیاتی است و همه جوامع انسانی در جهان، روش‌های مختلف کنترل بارداری را با درجات مختلف اثربخشی با ابزارها و دانشی که در آن زمان در دست داشته‌اند اعم از گیاهان سمی، روش‌های جراحی اولیه یا جادو و طلسم، امتحان کرده‌اند.»

جدول زمانی آلت در ایالات متحده در دهه ۱۶۰۰ شروع شد زمانی که زنان بَرده‌شده آفریقایی از گیاه چوب‌پنبه برای سقط جنین‎شان استفاده می‌کردند. در زمانی که بسیاری از این زنان در نتیجه تجاوز اربابان برده‌دارشان حامله می‌شدند، آنها از «ساوین از درخت عرعر، پونه، تانسی، ارگوت یا ناخُنَک غلات » برای پایان دادن به بارداری‌شان استفاده می کردند. تا اوایل دهه ۱۸۰۰، براساس قوانین عرفی، پایان خودخواسته بارداری پیش از حلول روح در جنین، قانونی بود، یعنی تا زمانی که اولین حرکات جنین در رحم مشاهده می‌شد و نشان می‌‎داد که زنده است (تقریبا در چهارماهگی). بعد از روح‌دار شدن جنین، هرنوع تحریک کردن برای سقط شدن جنین یک تخلف قانونی رایج بود.

در ۱۸۲۱، اگرچه کانکتیکات اولین قانون محدودیت سقط جنین را وضع کرد که بر طبق آن، مصرف سم پس از حلول روح در جنین جرم انگاری شده و مجازات آن مرگ بود. (بعدها این مجازات به ده‌سال حبس تقلیل یافت). چندین ایالت دیگر هم از این روش پیروی کردند و تا پایان قرن نوزدهم، همه ایالت‌ها به جز کنتاکی_ که تا سال ۱۹۱۰ صبر کرد_  قانون ضد سقط جنین را تصویب کردند. انجمن پزشکی آمریکا، که در سال ۱۸۵۷ تشکیل شد و بلافاصله تصمیم گرفت که سقط جنین را کلا غیرقانونی اعلام کند، نقض فزاینده خودمختاری بدن را رسمیت بخشید.

سپس آنتونی کامستاک سیاستمدار و مدافع اخلاق، جنگ مذهبی خود را علیه کنترل تولد، کارگران جنسی و در نهایت سقط جنین آغاز کرد. در سال ۱۸۷۳، «قانون کامستاک» پیشگیری از بارداری و سقط خودخواسته جنین را به جز در موارد محدودی که برای سلامتی خطر داشت، غیرقانونی اعلام کرد. با تصویب این قانون، زنان حق قانونی و عرفی‌شان را از دست دادند.

«آنتونی کامستاک اصلی‌ترین فرد مخالف حق انتخاب بود که در اواخر ۱۸۰۰ شروع به سوزاندن کتاب‌ها کرد و ارسال هرچیز مرتبط با تمایلات جنسی را از طریق پست ممنوع اعلام کرد.» آلت می‌گوید: «او بعدا مارگرت سنگر را برای سرپیچی از ممنوعیت پیشگیری از بارداری، زندانی کرد و تا وقتی که مُرد روی پرونده او باقی ماند. »

در اواخر دهه ۱۹۲۰، حدود پانزده هزار زن در یکسال به دلیل سقط جنین ناایمن مردند. پروسه قانونی تقریبا برای اکثر افراد غیرقابل دست‌یابی بود. برطبق گزارش «چهارهزارسال برای انتخاب»، روش‌های خطرناکی مانند استفاده از میل بافتنی، قلاب قلاب‌بافی، سنجاق سر، قیچی و قلاب دکمه در این دوره توسط زنان استفاده می‌شده است. با افزایش آمار مرگ‌و‌میر، پزشکان در دهه ۱۹۳۰ شروع به ارائه خدمات سقط جنین از طریق کلینیک‌های زیرزمینی کردند و در دهه‌های بعدی مردم و پزشکان در کنار یکدیگر به این ممنوعیت اعتراض کردند.

به گفته دیوید گرایمز، رئیس سابق شعبه نظارت بر سقط جنین در مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، در دهه ۱۹۵۰، حدود دویست هزار تا یک میلیون و دویست هزار سقط جنین غیرقانونی در هر سال انجام می‎شد.

پرونده رو علیه وید

سرانجام پس از صدسال عدم دسترسی به سقط جنین امن و قانونی در ایالات متحده، پرونده Normal L.McCorvey (جین رو) ساکن منطقه دالاس، زن مجردی که قصد داشت بطور قانونی و ایمن به بارداری‌اش پایان دهد، با حمایت دادگاه عالی مواجه شد و بدین صورت قانون تگزاس را که سقط جنین را تنها در صورت تهدید جانی بارداری برای مادر مجاز می‌دانست، لغو کرد.

دادگاه عالی در حکم خود برای اولین‌بار اعلام کرد که آنچه در قانون اساسی به عنوان حق حفظ حریم خصوصی افراد آمده آنقدر گسترده است که تصمیم یک زن در مورد خاتمه یا ادامه دادن به بارداری‌اش را نیز دربرمی‌گیرد. در زمان صدور این حکم، سقط جنین تقریبا در اکثر ایالت‌ها مگر در موارد تهدید جانی برای زن، موارد بارداری ناشی از تجاوز جنسی، ناهنجاری جنین یا بارداری حاصل از زنای محارم ممنوع بود. پرونده «رو» باعث شد تا قوانین ایالتی در خصوص سقط جنین مغایر با قانون اساسی تشخیص داده شود و خدمات دسترسی به سقط جنین امن بیشتر در دسترس قرار گیرد. این تصمیم همچنین یک رویه قضایی ایجاد کرد که بر ۳۰ پرونده بعدی دادگاه عالی در خصوص محدودیت دسترسی به خدمات سقط جنین تاثیر گذاشت.

اگرچه پس از قانون «روو» که مقرر می‌کرد سقط جنین امن می‌بایست در دسترس همه زنان قرار گیرد، محدودیت‏‌های دسترسی به پایان خودخواسته بارداری تا حد زیادی از بین رفته بود، با اینحال براساس گزارش گروه تحقیق و آموزش «موسسه سلامت و حقوق باروری و جنسی گاتماخر»، تنها در فاصله سال‎‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶، ۲۳۱ مورد محدودیت‌های سقط جنین در سطوح ایالتی در ایالات متحده وضع شد. موسسه جمعیت در سال ۲۰۱۶ در «۵۰ کارت گزارش ایالتی»، بطور کلی ایالات متحده را از نظر سلامت و حقوق کلی باروری در درجه +D قرار داده بود- با یک لغزش نسبت به رتبه +C در سال ۲۰۱۴ . گاتماخر در این گزارش ۲۷ ایالت را به عنوان «متخاصم» و یا «بسیار متخاصم» نسب به حق پایان خودخواسته بارداری، رتبه‌بندی کرده بود.

علی‌‎رغم تلاش برخی از ایالت‌ها برای گسترش سطح دسترسی به خدمات سقط جنین، سرعت تصویب این قوانین به اندازه‌ای نبود که بتوانند با اثربخشی جنبش ضدسقط جنین و قانونگذاران آن رقابت کند.

لغو قانون روو و ۵۰ سال بازگشت به عقب

پنجاه سال پس از تصمیم دادگاه عالی آمریکا در پرونده روو و قانونی شدن سقط جنین در آمریکا، در ژوئن ۲۰۲۲، جنبش ضد سقط جنین، موفق شد تا پس از نیم قرن به حق پایان خودخواسته بارداری، خاتمه دهد.

این یکی از میراث‌های دونالدو ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا بود که قول داده بود قضاتی را که مخالف «روو در برابر وید» هستند در دادگاه عالی انتخاب کند. در نهایت هر سه منصوب او در دیوان عالی علیه این قانون رای دادند.

این دادگاه هم‌راستا با اعتقادات ایدئولوژیک قضات، با ۶ رای در برابر ۳ رای از قانون ایالت می‌سی‌سی‌پی که سقط جنین را پس از ۱۵ هفتگی ممنوع می‌کند، حمایت کرد، و با ۵ رای در برابر ۴ رای به لغو صریح «رو در برابر وید» و حقی که در قانون اساسی آمریکا آمده بود، رأی داد.

حداقل سیزده ایالت از زمان ملغی شدن «رودر برابر وید» در سال ۲۰۲۲، سقط جنین را ممنوع و یا به شدت محدود کرده‌اند. سقط جنین قانونی در ایالت‌هایی با قوانین سختگیرانه ۹۵ درصد کاهش یافته است، این مساله به خصوص زنان رنگین‌پوست را که میزان سقط جنین و مرگ‌ومیرهای مرتبط با بارداری در میان آنها بالا است، تحت تأثیر قرار داده است. فقر و عدم دسترسی به مراقبت‌های ضروری، زنان سیاه‌پوست را چهاربرابر بیش از زنان سفیدپوست در هنگام زایمان و وضع حمل می‌کشد. محدود کردن دسترسی به سقط جنین به طور نامتناسبی بر سیاه‌پوستان تاثیر گذاشته و باعث می‌شود که نرخ فقر تا بیست درصد میان آنان افزایش پیدا کند.

بیش از هشتاد درصد از کلینیک‌‎ها در ایالت‌های با ممنوعیت شدید سقط جنین، انجام این عمل را متوقف کرده‌اند. از هر هزار زن سیاه‌پوست در تگزاس، هجده نفر در سال ۲۰۱۹ سقط جنین خودخواسته داشتند. اکنون با تعطیل شدن اکثر کلینیک‌ها در این ایالت، افراد باردار برای دسترسی به کلینیک‌‎های سقط جنین ناچارند بیش از شش ساعت سفر کنند. متوسط زمان دسترسی این زنان پیش از ملغی شدن قانون «روو» به کلینیک سقط جنین، پانزده دقیقه بود.

مبارزه زنان و گروه‌های طرفدار حق انتخاب در ایالات متحده و دیگر نقاط جهان برای دسترسی به حق پایان خودخواسته بارداری ادامه دارد. مبارزه‌ای سخت که به نظر نمی‌رسد پایانی بر آن باشد. تجربه ایالات متحده نشان می‌دهد که گروه‌‎های راست‏گرا و مذهبی می‌توانند یک‌شبه حقی را زنان و فمینیست‏‌ها دهه‌ها برای آن جنگیده‌اند، از آنان بازپس‌گیرند. پس این مبارزه‌ای هر روزه و تن به تن است که یک لحظه غفلت و عقب‌نشینی می‌تواند ما را دهه‌‏ها به عقب برگرداند.

منبع:

Abortion Is as Old as Pregnancy: 4,000 Years of Reproductive Rights History